تاثیر خلق نقدینگی بر ریسک سیستمی بانک‌ها در ایران با تمرکز بر ساختار ترازنامه‌ای

هدف مقاله بررسی عوامل تعیین‌کننده ریسک سیستمی در بانک‌های ایران با تمرکز بر خلق نقدینگی و ساختار ترازنامه بانک‌ها طی دوره زمانی 1392- 1400 است. برای اندازه‌گیری ریسک سیستمی بانک‌ها از شاخص ریزش انتظاری نهایی (mes) استفاده شد. نتایج الگوهای برآوردی با استفاده از روش پانل پویا (gmm) نشان داد افزایش خلق نقدینگی در ترازنامه بانک‌ها سبب‌شده آسیب‌پذیری بانک‌ها افزایش یابد. همچنین، در سمت دارایی ترازنامه بانک‌ها، نگه‌داری دارایی‌های غیرنقدی به‌طور معناداری ریسک سیستمی بانک‌ها را افزایش داده است؛ درحالی‌که در سمت بدهی‌ها، نگه‌داری سپرده‌های دیداری باعث کاهش ریسک سیستمی و شکنندگی نظام بانکی شده است. افزون‌بر آن، یافته‌های تحقیق بیانگر آن است که هرچه در بانک‌ها، اندازه بزرگ‌تر، فعالیت‌های غیرسنتی (درآمد غیربهره‌‌ای) بیش‌تر و نسبت مطالبات غیرجاری بالاتر باشد، ریسک سیستمی به‌طور محسوسی افزایش می‌یابد؛ درحالی‌که هرچه کفایت سرمایه در بانک‌ها بالاتر باشد، ریسک سیستمی کاهش می‌یابد. براساس نتایج، نظارت جدی و الزامات سختگیرانه بانک مرکزی برای کنترل خلق نقدینگی و ساختار ترازنامه‌ای بانک‌ها به‌ویژه نکول وام ها پیشنهاد می‌شود.

the effects of liquidity creation on systemic risk: by concentration on banks balance sheet structure

this study investigates the determinants factors of systemic risk in iranian banks during 2013-2022. the contribution is on banks liquidity creation and their balance sheet structure. for this purpose, the systemic risk of banks has been estimated and ranked by marginal expected shortfall (mes) index, using dynamic multi-garch models. the results by using panel gmm method indicate that an increase in the balance sheet liquidity creation causes the vulnerability of banks to increase. also, the liquidity creation on the side of assets (holding non-cash assets) significantly increases the systemic risk for banks, while which on the side of debts (holding of demand deposits) reduces the banks systemic risk and their fragility. in addition, the findings indicate that the bigger the size, the more non-traditional activities (non-interest income) and the higher the ratio of non-performance loans, the higher systemic risk in banks. while the higher capital adequacy in banks, the lower the systemic risk.