مدل‌سازی وابستگی حدی بورس اوراق بهادار تهران به قیمت نفت خام: رهیافت مبتنی بر توابع کاپولا

هدف مقاله، مدل‌سازی وابستگی‌های حدی شاخص بورس اوراق بهادار تهران به قیمت نفت خام است. بدین منظور از نظریه ارزش حدی شرطی برای مدل‌سازی توزیع حاشیه‌ای بازدهی‌ بازارهای سهام و نفت و سپس از توابع کاپولا برای بررسی ساختار وابستگی میان آن‌ها در دوره زمانی 1387 -1399 استفاده شد. یافته‌ها نشان داد بازار نفت خام آثار سرایت‌پذیری بر بورس اوراق بهادار تهران دارد. این آثار نامتقارنند و وابستگی بیشتری در دم چپ وجود دارد. به‌عبارت دیگر، با کاهش قیمت نفت، شاخص بورس اوراق بهادار کاهش می‌یابد و این آثار بیش از حالتی است که تغییر هم‌زمان مثبت در بازارها رخ دهد. با توجه به ریسک‌های مالی ناشی از سرایت‌‌پذیری، لحاظ وابستگی ساختاری حدی می‌تواند به محاسبه دقیق‌ و قابل اعتمادی از ریسک پرتفوی کمک کند. بنابراین، پیشنهاد می‌گردد برای بهینه‌سازی سبد دارایی، به ساختار وابستگی‌های حدی میان دارایی‌ها توجه شود.

modeling extreme dependence of tehran stock exchange (tse) to crude oil price: an approach based on copula functions

the objective of this study is to model the extreme dependence structure from the crude oil price to tehran stock exchange (tse) index. for this purpose, the conditional extreme value theory (cevt) was used to model the marginal distribution of returns on stock and oil market during the period 2008 to 2021. then, the dependence structure of the extreme return was estimated by copula models. the results showed that the crude oil market has contagion effects on the tse. these effects are asymmetric and there is more dependence on the left tail. in other words, as crude oil price falls, decline of the total index is expected and these effects are greater when a positive simultaneous change occurs between variables. due to the financial risks of the existence of contagion, considering structural extreme dependence can calculate the portfolio risk accurately and reliably. therefore, it is suggested to pay attention to the structure of extreme dependencies between assets in order to optimize the portfolio.