ارزیابی پیشران‌های لنگر ذهنی سرمایه‌گذاران براساس محدودیت ناشی از ابزارهای مالی مشتقه

هدف: هدف این پژوهش ارزیابی پیشران‌های لنگر ذهنی سرمایه‌گذاران براساس محدودیت ناشی از ابزارهای مالی مشتقه در بازار سرمایه ایران است. روش: این پژوهش از نظر روش‌شناسی توسعه‌ای است و از نظر نوع جمع‌آوری داده‌های پژوهش ترکیبی است. در این پژوهش در بخش کیفی براساس فرآیندهای تحلیل فراترکیب تلاش شد تا ابتدا پژوهش‌های مرتبط با دو مفهوم لنگر ذهنی سرمایه‌گذاران و ابزارهای مالی مشتقه مشخص شوند و سپس مولفه‌ها و مضامین پژوهش بر اساس مقیاس ارزیابی انتقادی تعیین گردند. در بخش کمی نیز باهدف تعیین تاثیرپذیرترین پیشران‌ لنگر ذهنی سرمایه‌گذاران باتوجه به محدودیت ناشی از ابزارهای مالی مشتقه در بازار سرمایه ایران، از ارزیابی فازی شهودی (ifss) بهره برده شد.  یافته‌ها: نتایج در بخش کیفی از وجود 5 مضمون محدودیت ناشی از ابزارهای مالی مشتقه و 3 مولفه پیشران‌ لنگر ذهنی سرمایه‌گذاران حکایت دارد. نتایج در بخش کمی نیز براساس فرآیند تحلیل ویکور فازی نشان داد، مهم‌ترین پارامتر مضامین پژوهش (محدودیت‌های استفاده از ابزارهای مالی مشتقه)، عدم قابلیت مقایسه‌پذیری است. نتیجه‌گیری: نتیجه کسب شده گویای این واقعیت است به دلیل اینکه سرمایه‌گذاران احتمالاً بر خطاهای ادراکی خود در تصمیم‌گیری آگاه نیستند، همواره با وجود استرس و موقعیت‌های عدم اطمینان در تصمیم‌گیری، از مبنای عقلانیت محدود برای تصمیم‌گیری استفاده می‌نمایند و باتوجه به اینکه معیار عدم مقایسه‌پذیری به عنوان یکی از محدودیت‌های ابزارهای مالی مشتقه در بازار ایران تقریباً حاکم است، این موضوع باعث می‌گردد تا پیشران‌های شناختی در شکل‌گیری لنگر ذهنی در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران نقش ایفا نماید.

evaluation of investors’ mental anchor drivers based on limitation of derivative financial instruments

objective: usually doing transactions in the derivative market of a specific mechanism, which requires a sufficient level of knowledge of investors in this field. the same complexities in derivative financial instruments can be effective in stimulating the mental anchor drives of investors. derivative financial instruments should be considered as a complex issue in the development of financial functions in investment decisions. therefore, in order to reduce such restrictions in the use of financial derivative instruments, many accounting and financial standards drafting boards such as the financial accounting standards board fasb and the australian accounting standards board aasb respectively fasb 133 statements; they compiled fasb 137 and aasb 1033 with the aim of reducing the complications of using these tools. the purpose of this study is evaluation of investors’ mental anchor drivers based on the limitation caused by derivative financial instruments.method: in terms of results, this research is considered a development because by relying on qualitative evaluation methods, it seeks to create a theoretical framework to determine the causes of the mental anchor drivers of investors and the sub-factors of restrictions on the use of derivative financial instruments. in fact, due to the lack of theoretical coherence regarding concepts and theories related to this field, this research seeks to expand theories and theoretical concepts to create more coherence for future studies. in other words, this research seeks to evaluate the mental anchor drivers of investors in the form of a model based on related researches in this field by establishing the criteria for the limitations of using derivative financial instruments. in terms of the purpose of this research, it is applied and in terms of its nature, it is descriptive/survey. in terms of the type of data, this research is considered a mixed method. in this research, firstly, to examine the related concepts of the research variables, meta-composite analysis method is used to analyze textual data with an inductive approach. then, in the quantitative part, intuitive fuzzy analysis is used to answer the research questions. in this study, in the qualitative part, based on met synthesis processes, an effort was made to first identify the researches related to the two concepts of investors’ mental anchor and derivative financial instruments, and then determine the components and themes of the research based on the critical appraisal scale. also, in the continuation of the qualitative part, delphi process was used to determine the limit of theoretical consensus. in the quantitative part, was used with the aim of determining the most effective drivers of the mental anchor of investors, due to the limitation caused by derivative financial instruments in the tehran stock exchange (tse), intuitive fuzzy sets (ifss). in this study, 13 of the experts in the (tse) and at the university level participated in the qualitative part, and 25 of the tse experts; the financial reporting experts and the issuer supervision department of the tehran stock exchange (tse) filled out the matrix questionnaires in the quantitative section.result: the results in the qualitative part indicate the existence of 5 themes of limitations caused by derivative financial instruments and 3 driving components of investors’ mental anchor. the results in the quantitative part also showed based on the process of fuzzy vikor process, the most important parameter of the research themes (limitations of using derivative financial instruments) is the lack of comparability. it was also found that cognitive drivers are the most effective measure of mental anchor in investors’ decisions regarding restrictions on the use of derivative financial instruments.