الگویی برای حاکمیت شرکتی در بانک‌های ایران

هدف: با توجه به ماهیت خاص بانک‌ها در اقتصاد، استقرار حاکمیت شرکتی بر اساس الگویی جامع و منحصر به ‌فرد از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف از این پژوهش، ارائه الگویی بومی برای حاکمیت شرکتی در بانک‌های ایران و شناسایی و طبقه‌بندی ابعاد، مولفه‌ها و شاخص‌های آن بوده است. روش: مبانی نظری و پیشینه موضوع این پژوهش با استفاده از آخرین اصول و استانداردهای مرتبط داخلی و بین‌المللی پیرامون سیستم‌های بانکی مختلف در دنیا مورد بررسی قرار گرفت و با جمع‌آوری و تجمیع آنها، الگوی اولیه حاکمیت شرکتی برای بانک‌ها در چارچوب تفکر سیستمی تدوین شد و به روش دلفی فازی، مورد نظرخواهی از 110 نفر گروه خبرگان قرار گرفت. یافته‌ها: بر اساس تجزیه ‌و تحلیل نظرات ارائه‌شده از سوی گروه خبرگان، کلیات الگوی سیستمی شامل 19 مولفه و 153 شاخص در قالب تفکر سیستمی مشتمل بر چهار بُعد عوامل محیطی، نهاده‌ها، فرایندها و اهداف و نتایج تایید شد. همچنین 9 شاخص از بُعد محیطی، یک شاخص از بعد فرایندی و 7 شاخص از بعد نهاده‌ها مورد تایید خبرگان واقع نشد. نتیجه‌گیری: الگوی نهایی پژوهش حاضر با توجه به جامعیت و گستره شمول آن در تمامی ابعاد، می‌تواند به‌ عنوان معیاری برای استقرار حاکمیت شرکتی در بانک‌ها و ارزیابی وضعیت آنها مورد استفاده قرار گیرد.

A Model for Corporate Governance in Iranian Banks

Objective: Regarding the nature of banks in the economy, establishing corporate governance based on a comprehensive and unique model is of particular importance. This study aims to present an indigenous model for Iranian banks and determine and classify its dimensions, components, and indicators. Method: The theoretical foundation and background of this research were reviewed, using the latest domestic and international standards of different banking systems around the world. Then, by collecting them, a basic corporate governance model was formulated in a systematic thinking framework and was examined by 110 experts, using a fuzzy Delphi method. Results: Based on the analysis of the views of experts, the systemic model, and its 19 components and 153 indicators were verified, using a systematic thinking framework within four dimensions of environmental factors, inputs, processes, and goals. The experts’ views rejected nine environmental indicators, one process indicator, and seven inputs indicators. Conclusion: The final model in this study, concerning its comprehensiveness and breadth in all dimensions, can provide a criterion for establishing corporate governance in the banks and assessing their status.