شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های آنتروپومتریک موثر بر عملکرد خلبانان در کابین هواپیما

با توجه به اهمیت عوامل انسانی و شاخص‌های آنتروپومتریک در عملکرد خلبانان به ویژه در هواپیماهای نظامی، این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های آنتروپومتریک موثر بر عملکرد خلبانان در داخل کابین هواپیما انجام شده است. روش پژوهش بدین صورت است که ابتدا با مطالعات کتابخانه‌ای و مرور گسترده پیشینه پژوهش، شاخص‌های اولیه آنتروپومتریک شناسایی و سپس با کمک روش توصیفی-پیمایشی مبتنی بر نظرات خبرگان پروازی و طب هوافضا به سنجش تاثیر و اولویت شاخص‌های شناسایی شده پرداخته می‌شود. ابزار تحلیل داده‌ها نرم‌افزار excel و spss می‌باشد. با توجه به نرمال نبودن داده‌ها در بخش تحلیل استنباطی از آزمون‌های آماری ناپارامتریک (آزمون دوجمله‌ای) و برای بررسی تفاوت اولویت‌ متغییرها از آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج پژوهش شاخص‌ها و فاکتورهای مهم و اولویت‌دار این عرصه را مشخص کرد. بر این مبنا، شاخص‌های مهم و تاثیرگذار حیاتی به ترتیب اولویت عبارتند از: «وزن، ارتفاع شانه در حالت ایستاده، قد، ارتفاع چشم ایستاده، ارتفاع چشم نشسته، ارتفاع در حالت نشسسته، ارتفاع زانو در حالت نشسته و ...». اولویت‌بندی شاخص‌ها می‌تواند ملاک‌ها و معیارهایی برای گزینش دانشجویان خلبانی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش خلبانی از سویی و از دیگر سو تخصیص خلبانان به هواپیماهای متناسب مورد استفاده قرار گیرد. همچنین توجه به شاخص‌های آنتروپومتریک می‌تواند در مراکز طراحی هواپیما (نظامی و کشوری) بهره‌برداری شود.

identifying and prioritizing anthropometric characteristics for enhancing performance of pilots in aircraft cockpit

regarding the importance and critical effect of human factors and anthropometric characteristics on pilot’s performance, especially in military area, the purpose of this research is identifying and detecting priority of critical anthropometrics’ factors affecting performance of pilots in aircraft cockpit. research method is based on comprehensive literature review in first step, then identified factors will be evaluated based on recommendations of flight experts. analyzing of gathered data has been done using descriptive and inferential statistics using excel and spss software. as collected data aren’t normal, non-para metric’s statistical tests were used for analyzing data. the results will be clarified more critical factors that can be used for evaluating flight military and civil candidates in educational centers of flight and shahid sattari aeronautical university of science and technology. also, research and development centers which work in design of cockpit of military and civil aircrafts can used from the result of this research for more effective design.