برآورد ظرفیت آب قابل دسترس خاک، با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های کنترل زمینی در مناطق کوهستانی

در مسائل هیدرولوژیک وکشاورزی، ظرفیت آب قابل دسترس خاک متغیری مهم انگاشته می‌شود و برآورد این متغیر در مقیاس حوضۀ آبخیز از اصولی است که در نظر گرفته می‌شود. به‌دلیل ناپیوستگی در برداشت نمونه‌ها و نداشتن دسترسی به اطلاعات کافی در ارتباط با شناخت ویژگی‌های مناطق و نیز، صرف هزینه و زمان زیاد جهت برآورد آب قابل دسترس خاک و تغییرات مکانی آن، استفاده از تصاویر ماهواره‌ای به‌صرفه است. بنابراین، توسعه و بسط روش ساده و مدل‌های متکی بر اصول سنجش از دوری، به‌منظور برآورد ظرفیت آب قابل دسترس خاک، ضروری است. به‌طورکلی، مطالعات گذشته براساس پایش رطوبت خاک بوده و به دیگر توابع رطوبت خاک، همچون آب قابل دسترس کمتر پرداخته شده است. بر همین اساس، در این مطالعه تلاش بر برآورد یکی از توابع رطوبت خاک، با نام ظرفیت آب قابل دسترس خاک است. اصول نظری این تحقیق بر پایۀ ارتباط بین پوشش گیاهی و دمای سطحی زمین است و دلیل استفاده از دو شاخص یادشده طرح آزمایش و بررسی کارآیی شاخصی مستقل از شاخص‌های فیزیکی خاک است که به اندازه‌گیری ظرفیت آب قابل دسترس در خاک منجر شود. در این مطالعه، مدلی ترکیبی و منتج‌ از دو شاخص دمای سطح زمین و پوشش گیاهی نرمال‌شده به‌منظور برآورد آب قابل دسترس خاک در حوضۀ آبخیز هیو واقع در منطقۀ هشتگرد ما ارائه‌شده است. به‌منظور کنترل زمینی، پنجاه نمونۀ خاک با توزیع سیستماتیک برداشت شد.80% نمونه‌ها‌ی برداشت‌شده برای برازش مدل ترکیبی دمای سطح زمین و شاخص نرمال‌شدۀ پوشش گیاهی، و 20% نمونه‎‌ها برای اعتبارسنجی مدل به‌کار رفت. اعتبارسنجی رگرسیون چندمتغیره با ضریب تبیین 85/0، در سطح معناداری 01/0 و جذر میانگین مربعات خطا 6/2 را نشان می‌دهد. بر این اساس، کارآیی دو شاخص استفاده‌شده برای اندازه‌گیری آب قابل دسترس خاک قابل تایید است.