آثار ترکیبات بیوفیزیکی در شکل‌ گیری جزایر حرارتی شهری (مطالعه موردی شهر مشهد)

پدیده جزیره حرارتی شهری، با توجه به دگرگونی‌های هواسپهری همراه با افزایش شهرنشینی، طی سال‌های واپسین شدت یافته است. الگوهای فضایی زمانی ترکیبات بیوفیزیکی که دربرگیرنده پوشش گیاهی، سطح نفوذناپذیر و نوع خاک در شهرند جزایر حرارتی شهری را تحت تاثیر چشمگیری قرار می‌دهند. هدف از این پژوهش مطالعه نقش پارامترهای بیوفیزیکی شهری در شکل‌گیری و خوشه‌ای‌شدن جزایر حرارتی شهری مشهد مقدس است. به‌منظور دستیابی به هدف مطرح‌شده، تصاویر حسگرهای oli و tirs ماهواره لندست 8 برای اوت سه سال 2013، 2014 و 2015 استفاده شد. برای استخراج مقادیر uhi از lst، از یک رویکرد نوآورانه شیء‌گرا استفاده شد؛ به‌طوری که پس از محاسبه دمای سطح زمین (lst) با استفاده از شاخص محلی همبستگی مکانی (lisa) خوشه‌های گرم و سرد جزایر حرارتی مشهد استخراج شدند. برای ارزیابی ترکیبات بیوفیزیکی شهر مشهد نیز سه شاخص ndvi، ndbi و ndbal به‌کار برده شد. نتایج نشان داد در تحلیل همبستگی دوبه‌دو پارامترهای بیوفیزیکی با دمای سطح زمین، با شدت مقدار lst، ناهمگنی فضایی خوشه‌ها به‌شکل غیرخطی افزایش می‌یابد. تحلیل‌های مکانی سه نوع جزیره حرارتی شهری را آشکار کرده است: جزایر حرارتی پیرامونی، جزایر حرارتی کانونی و جزایر حرارتی خطی. تحلیل خودهمبستگی فضایی با شاخص‌های موران و گری نشان از مقداری کاهشی دارد که مبین ازبین‌رفتن نظم فضایی دمای سطح زمین شهر مشهد است. همبستگی مکانی با شاخص موران محلی بر افزایش وسعت جزایر حرارتی گرم در طول دوره‌های مورد مطالعه تاکید داشته است.