بهینه‌سازی ترکیبی چندهدفه تخصیص کاربری اراضی با استفاده از الگوریتم نیل به مقصود و MOLA

طراحی الگوی فضایی کاربری اراضی، به معنای تعیین مساحت تخصیص داده‌شده به هر کاربری و توزیع مکانی آن، دارای اهمیت خاصی است و بایستی به نحوی انجام پذیرد که ضمن برآورده کردن نیازها و اهداف، از ظرفیت‌ها و منابع موجود به نحو مناسب استفاده گردد. در این تحقیق تعیین مساحت بهینه و تخصیص بهینه مکانی سه کلاس اصلی کاربری اراضی‌ـ شامل کشاورزی آبی و کشت دیم و اراضی مرتعی‌ـ به منظور افزایش بازدهی اقتصادی و کاهش فرسایش با ترکیب دو روش بهینه‌سازی چندهدفه نیل به مقصود و mola در زیرحوضه کویین انجام شد. ابتدا مساحت بهینه کلاس‌های عمده کاربری اراضی به صورت ریاضی با استفاده از مدل بهینه‌سازی چندهدفه نیل به مقصود تعیین شد، سپس بهینه‌سازی تخصیص مکانی کاربری اراضی نیز براساس نتیجه روش نیل به مقصود و با استفاده از روش mola انجام گرفت. نتایج حاصل از اجرای مدل نشان داد که برای رسیدن به وضعیت بهینه باید مساحت کشت دیم کاهش یابد و به مساحت کشاورزی آبی و مرتع افزوده شود، به طوری‌که با تبدیل وضع موجود به حالت بهینه‌ـ که نسبت مساحت کاربری‌های کشاورزی آبی، کشت دیم و مرتع در منطقه مورد مطالعه به ترتیب 11/17، 74/2، 15/80 درصد خواهد شد‌ـ از میزان فرسایش کاسته شود و بازدهی اقتصادی در قیاس با وضع موجود افزایش یابد. نتایج حاصل از مدل‌سازی نشان داد در صورت تغییر الگوی فعلی کاربری اراضی به الگوی بهینه، امکان کاهش 6/3 درصدی فرسایش خاک و افزایش درآمد اقتصادی به میزان 5/13 درصد وجود دارد.