کارایی روش تصمیم‌گیری چندمعیاره در مکان‌یابی پخش سیلاب مطالعه موردی: دشت کاشان

مهار سیلاب و استفاده بهینه از آن و تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها از مهم‌ترین اهداف مورد نظر در سامانه‌های پخش سیلاب در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. هدف از انجام این مطالعه نیز انتخاب بهترین مکان‌های پخش سیلاب در دشت کاشان با استفاده از تکنیک تصمیم‌گیری چندمعیاره و روش تحلیل سلسله‌مراتبی است. برای انجام این مطالعه ابتدا این 8 پارامتر به منظور مکان‌یابی عرضه‌‌های مناسب پخش سیلاب انتخاب شدند: شیب زمین، کاربری اراضی، حجم رواناب، واحدهای کواترنر، ضخامت ناحیه غیراشباع آبرفت، ضریب نفوذپذیری، ضریب ذخیره و کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی. سپس با بهره‌گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه‌های مربوط به هر کدام از پارامترها تهیه شدند. در مرحله بعد، با استفاده از روش ahp، اهمیت عوامل مختلف در مکان‌یابی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی وزن نسبی معیارها نشان داد که فاکتور حجم رواناب با دارا بودن وزنی معادل 37 درصد مهم‌ترین عامل به شمار می‌آید. پارامترهایی چون واحدهای کواترنر، شیب، ضخامت غیراشباع لایه آبخوان، نفوذپذیری، ضریب ذخیره، کیفیت آب و کاربری اراضی به ترتیب با وزن‌های نسبی 23/0، 16/0.، 094/0، 061/0، 039/0، 025/0، 018/0 اولویت‌های دوم تا هشتم را دارند. سرانجام نیز با توجه به نقشه پهنه‌بندی نهایی پخش سیلاب، سه اولویت برای مکان‌های آن در دشت کاشان تعیین شد. نتایج حاصل از بررسی آنالیز حساسیت با استفاده از روش‌های عملکرد و دینامیک نشان داد که در دامنه (10-) تا (10+) درصد تغییرپذیری در وزن معیارها، تغییرات چندان محسوسی در اولویت معیارها و زیرمعیارها رخ نداده است و حساسیت‌پذیری‌ها زیاد نیست. به بیان دیگر، با تغییرپذیری مذکور می‌توان گفت که تغییرپذیری در اولویت مکان‌های نهایی رخ نداده است، این یافته‌ حاکی از اهمیت معیار رواناب با توجه به دامنه ذکر‌شده، در مقایسه با دیگر معیارها در انتخاب مکان‌های مناسب پخش سیلاب در دشت کاشان است؛ و بعد از آن معیارهای واحدهای کواترنر و شیب نقش تعیین‌کننده‌ای در این زمینه دارند. کلید‌واژه‌ها: پخش سیلاب، gis، ahp، دشت کاشان، تحلیل حساسیت.