قابلیت استفاده از داده‌های ماهواره IRS-P6LISS-III برای تعیین خاک‌های آلوده به روی

به‌منظور ارزیابی تاثیر ذرات آلوده خاک بر سلامتی انسانی، اطلاع از اندازه ذرات خاک اهمیت فراوانی دارد زیرا ذرات آلوده جزو آلاینده‌‌ها قلمداد می‌شوند و انتقال آنها به‌وسیله آب و باد تحت تاثیر اندازه آنهاست. با توجه به هزینه‌‌های بالای نمونه‌برداری و تجزیه‌های آزمایشگاهی خاک‌ها، استفاده از فناوری‌های جدید نظیر اسپکتروفتومتری و سنجش از دور به تسریع و تسهیل تعیین ریسک آلودگی خاک‌ها کمک می‌کند. پژوهش حاضر با هدف تعیین پراکنش مکانی غلظت روی در کلاس‌های اندازه‌ای ذرات خاک با استفاده از انعکاس ثبت‌شده از ماهواره irs-liss iii در جنوب شهر اصفهان صورت گرفته است. برای تحقق این هدف، 100 نمونه مرکب خاک سطحی به طور تصادفی از منطقه جمع‌آوری شد. نمونه‌ها در هوا خشک شدند و کلاس‌های اندازه‌ای ذرات خاک 5500-250، 250-125، 125-75، 75-50 و 50 < میکرون بعد از پراکنده کردن کل خاک با استفاده از دستگاه التراسونیک و الک‌های مناسب تعیین شدند. غلظت کل روی پس از هضم مرطوب نمونه‌ها در اسیدنیتریک به کمک دستگاه جذب اتمی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که با کاهش اندازه ذرات خاک غلظت روی افزایش می‌یابد. بین میزان انعکاس‌های طیفی خاک در باندهای مریی و مادون قرمز نزدیک ماهواره irs-liss iii و غلظت روی در کلاس‌های اندازه‌ای ذرات خاک همبستگی معنی‌دار و منفی وجود دارد. مدل‌های رگرسیون چندمتغیره گام به گام برای بررسی امکان تخمین غلظت روی در کلاس‌های ذرات خاک به کمک داده‌های باندهای ماهواره‌ای تشکیل شدند و پراکنش مکانی غلظت روی در کلاس‌های ذرات خاک به کمک معادلات رگرسیون چندگانه گام به گام پهنه‌بندی گردید. نتایج نشان داد که امکان تخمین روی تا محدوده‌ای از غلظت به کمک داده‌های ماهواره‌ای امکان‌پذیر است، به‌طوری که در کلاس‌های اندازه‌ای 2000 < ، 75-50، 50 < میکرون در غلظت‌های کمتر از 400 میلی‌گرم بر کیلوگرم میزان رویِ اندازه‌گیری‌شده و برآورد‌شده نزدیک خط 1:1 قرار دارند که نشانه دقت بیشتر معادلات برای تخمین روی در غلظت‌های پایین است. همچنین غلظت فلزات سنگین در همه کلاس‌های اندازه‌ای ذرات خاک در نزدیکی معادن حداکثر است و با افزایش فاصله از معادن کاهش می‌یابد.