بررسی تغییرات کاربری اراضی منطقه اسفراین خراسان شمالی در چهار دهه گذشته

طبق مطالعات انجام‌شده در استان خراسان شمالی، تغییرات کاربری اراضی بیشترین تاثیر را در بیابان‌زایی منطقه داشته است؛ و افزون بر آن، فقدان اطلاعات مکان‌‌دار دقیق و روزآمد از مهم‌ترین مشکلات پایش تغییرات کاربری اراضی در این استان به شمار می‌آید. بدین ترتیب، و با توجه به این کمبود، هدف مطالعه حاضر همانا آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی منطقه اسفراین در استان خراسان شمالی در 36 سال گذشته بوده است. بدین منظور تصاویر ماهواره لندست از دو دوره زمانی شامل سال‌های 1352 و 1388 شمسی انتخاب شدند و تصحیحات هندسی و رادیومتریک نیز بر تصاویر اعمال گردیدند. سپس با استفاده از روش‌های مختلف ـ از جمله طبقه‌بندی فازی ـ نقشه کاربری اراضی تهیه و از روش مقایسه پس از طبقه‌بندی برای آشکارسازی تغییرات استفاده شد. مطابق نتایج،‌کلاس زراعت آبی بیشترین تغییرات را در مقایسه با دیگر کاربری‌ها داشته و مساحت آن از 4269 هکتار به 15586 هکتار رسیده است. کاربری شهری اسفراین و کارخانجات و تاسیسات مختلف مانند کارخانه‌های فولاد و لوله‌گستر و همچنین سد اسفراین نشانگر حدود 629 هکتار افزایش سطح بوده است. در مقابل، وسعت کاربری‌های مرتع و زراعت آبی ـ باغ‌ها، به دلیل احداث تاسیسات و سد اسفراین بسیار کاهش یافته‌اند. از جمله دگرگونی‌ها یا تغییرات مثبت محیطی رخ نموده در منطقه،‌ ایجاد و توسعه منطقه حفاظت‌شده ساریگل طی 36 سالِ اشاره شده است، که به احیای سطحی حدود 12 هزار هکتار از مراتع و اراضی بدون پوشش انجامیده است. همان‌گونه که نتایج نشان می‌دهند، فناوری سنجش از دور می‌تواند به عنوان ابزار مدیریتیِ بسیار کارامدی در توسعه و حفظ منابع طبیعی کشور مورد استفاده قرار گیرد.