بررسی کارایی آمارهای فضایی در تحلیل تراکم شهری

تحلیل تراکم شهری، راهی مفید برای مطالعه و شناخت نظام توزیع جمعیت و فعالیت است. برای جمعیت ساکن در شهر، تامین خدمات زیربنایی در صورتی از نظر اقتصادی دارای توجیه کافی و کارایی لازم خواهد بود که آستانه تراکم شهری شناسایی شود. از طرفی دیگر، برنامه‌ریزان شهری می‌توانند با بررسی بازتاب‌های ناشی از سناریوهای مختلف توسعه، ساختار تراکم شهر را به‌گونه‌ای رقم بزنند که تاثیرات منفی توسعه به حداقل برسد. این موضوع، به‌خصوص در کلان‌شهرهای کشور ما که رشد شتابان و عمدتاً بدون برنامه دارند اهمیت بیشتری می‌یابد. در این مقاله سعی شده است تا رابطه میان تراکم شهری و برخی از متغیرهای اجتماعی ـ اقتصادی شهر با استفاده از رویکرد آمارهای فضایی در منطقه 7 کلان‌شهر تهران مورد ارزیابی قرار گیرد. برای این منظور میزان تراکم جمعیتی و تراکم ساختمانی در محدوده ذکر شده به کمک برخی از متغیرها ـ مانند قیمت زمین، سطح سواد، مهاجرت یا بومی بودن، و اشتغال ـ در سطح محلی، و در سطح 1200 بلوک شهری با استفاده از دو روش کلاسیک و آمارهای فضایی مورد بررسی قرار گرفته است. به‌منظور پی بردن به دقت روش به کار گرفته شده، خروجیِ آن با خروجی به‌دست آمده از روش کلاسیک به صورت عددی و تصویری مورد مقایسه قرار گرفته است. نتیجه این مقایسه، برتری روش‌ آمارهای فضایی را در مقایسه با روش کلاسیک در تحلیل تراکم شهری نشان می‌دهد.