تهیه نقشه‌ حساسیت رانش زمین، از طریق سیستم استنتاج قاعده‌مبنای فازی و GIS

رانش زمین از جمله بلایای طبیعی است که هر ساله خسارت‌های مالی و جانی زیادی را به بار می‌آورد. گسترش بی‌رویه شهرها سبب گشته است تا مناطق مسکونی زیادی در محل‌هایی که رانش زمین در آنها بسیار محتمل است پدیدار شوند. این گونه است که تهیه و تدوین نقشه حساسیت رانش زمین، امری بسیار ضروری برای سلامت توسعه شهرها به‌شمار می‌آید. هدف این مقاله، ارایه روشی برای استخراج دانش (توابع عضویت فازی و قوانین فازی) برای پیش‌بینی رانش زمین در بخشی از استان مازندران است. به دلیل مکانی بودن پدیده رانش زمین و همچنین وجود عدم قطعیت مکانی، از تلفیق سیستم اطلاعات مکانی (gis) و سیستم استنتاج قاعده‌مبنای فازی (frbis) استفاده شد. در این تحقیق frbis از طریق داده‌های آموزشی به صورت خودکار ایجاد گردید. گام نخست برای ایجاد چنین سیستمی، خوشه‌بندی داده‌هاست که بدین منظور از الگوریتم فازی c means استفاده شده است. برای تعیین تعداد بهینه خوشه‌ها دو شاخص ارزیابی خوشه (cvi) و سه معیار «دقت و سازگاری و کامل بودن» پیشنهاد گردید و به کار گرفته شد. در ادامه و با تصویر کردن خوشه‌ها بر روی محورهای مختصات توابع عضویت و قوانین فازی استخراج شدند. در مرحله نهایی و با افزودن دانش کارشناسی به این سیستم عملکرد سیستم بهبود یافت. دقت نقشه حساسیت رانش زمین به دست آمده از طریق سیستم پیشنهادی بیش از 80 درصد است. همچنین با بررسی هیستوگرام نقشه حساسیت رانش زمین ملاحظه شد که 5/13 درصد از مساحت کل منطقه خطرپذیری بالایی دارد. با محاسبه وابستگی بین نقشه حساسیت به‌دست آمده و نقشه‌های معیار، مشخص گردید که نقشه حساسیت رانش زمین دارای بیشترین همبستگی با سه نقشه معیار سنگ‌شناسی و فاصله از جاده و نیز کاربری اراضی است.