پایش تغییرات پوشش برف طی دوره سرد سال در ایران بر اساس داده‌های سنجنده مادیس

مطالعه پوشش برف، در جایگاه یکی از منابع مهم تامین آب شیرین، اهمیت بسیاری دارد. با توجه به کوهستانی‌بودن ایران، امکان اندازه‌گیری زمینی مساحت زیر پوشش برف وجود ندارد. بر این اساس، استفاده از تصاویر ماهواره‌ای برای شناسایی ذخیره‌گاه‌های برف بسیار مهم است. در این پژوهش، تغییرات زمانی‌ مکانی پوشش برف ایران طی دوره سرد سال، با استفاده از داده‌های پوشش برف‌سنجنده مادیس ماهواره ترا، طی دوره آماری 2018 - 2003 بررسی شد. روند تغییرات پوشش برف و شیب این روند، با استفاده از آزمون‌های ناپارامتریک من‌ کندال و سنس و نقطه تغییر پوشش برف با استفاده از آزمون بوشند مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین مقدار پوشش برف متعلق به ماه ژانویه، با 16.15% و کمترین مقدار پوشش برف مختص به ماه اکتبر، با کمتر از 1% است. کانون اصلی پوشش برف ایران، در دوره سرد سال، در مناطق مرتفع بیش از 4000 متر به‌دست آمده است. روند تغییرات پوشش برف، در تمامی ماه‌های مورد مطالعه، منفی و بیشینه شدت کاهشی پوشش برف نیز متعلق به ژانویه بوده است. نقطه تغییر نیز در همین ماه و سال 2008 محاسبه شد که از نظر آماری در سطح 0.05 معنی‌دار است. روند کاهشی درخور توجه پوشش برف ایران، در دوره سرد، تهدید بزرگی برای منابع آبی ایران به‌شمار می‌رود.

Snow Cover Variability in the Cold Period of the Year in Iran Based on MODIS Measurements

The study of snow cover as one of the most important sources of freshwater supply is of great importance. Due to the mountainous conditions of Iran, it is not possible to measure the area of snow cover. Accordingly, the use of satellite imagery to identify snow storage is of great importance. In this study, the spatiotemporal changes of Iran snow cover for the cold period of the year were evaluated using the snow cover product of MODIS Terra satellite during the period of 20032018. The trend and slope of the snow cover were investigated using ManKendall nonparametric tests and the Sen’s slope estimator and changepoint of snow cover using Buishand test. The results showed that in January, the highest amount of snow cover is 16.6 percent, and the lowest amount of snow cover was computed in October, which is less than 1 percent. The main center of Iran’s snow cover in the cold period of the year in the highlands is above 4000 meters. The snow cover trend is negative in all studied months and the maximum decrease in snow cover was calculated in January and the changepoint was calculated in 2008 January, which is statistically significant at the level of 0.05. The significant decrease in snow cover during the cold period of the year which is a major threat to Iran’s water resources.