دقت الگوریتم‌های جریان و demهای استر (aster)، srtm و نقشه‌های توپوگرافی 1/25000 در استخراج بعد فراکتال شبکه زهکشی

اجرای موفقیت‌آمیز انواع مدل‌های در مقیاس منطقه‌ای به انتخاب نوع داده و الگوریتم مناسب بازمی‌گردد. این نکته، در کنار ممکن‌نبودن اندازه‌گیری تمامی اجزای طبیعت، منجر به شکل‌گیری تحولی بزرگ در شیوه درک پدیده‌ها شده است. در این شیوه، می‌توان هر جزء از طبیعت را به‌صورت یک عدد کمّی هندسه فراکتال درآورد. در پژوهش حاضر، به‌منظور بررسی بعد فراکتال شبکه زهکشی روی سازندهای زمین‌شناسی حوضه دشت یزد‌ اردکان، هم‌زمان روی الگوریتم‌های جریان یک‌سویه و چندسویه و demهای srtm و استر (aster) و نقشه‌های توپوگرافی 1.25000 تمرکز شده است تا، در نهایت، مقادیر بعد فراکتال از نقشه شبکه‌زهکشی نزدیک به واقعیت زمینی استخراج شود. با مقایسه نتایج، کمترین اختلاف، در مقادیر طول و رتبه ‌آبراهه، متعلق به نقشه‌های توپوگرافی 1.25000 و بعد از آن، مدل رقومی استر و الگوریتم چندسویه است. هرچند الگوریتم چندسویه جزئیات بیشتری از شبکه زهکشی نشان می‌دهد؛ از نظر تعداد رتبه‌های آبراهه‌، به‌ویژه رتبه 1، با نقشه واقعیت زمینی تفاوت دارد. بنابراین، با توجه به حساسیت بعد فراکتال به کوچک‌ترین تغییر در شبکه زهکشی، شبکه زهکشی نقشه‌های توپوگرافی با بیشترین انطباق با واقعیت زمینی انتخاب شد. میانگین بعد فراکتال 1.149 و 1.16 و 1.207، به‌ترتیب، نشان‌دهنده سازند آهک تفت، گرانیت و کهر است. درواقع، بین بعد فراکتال و حساسیت سازندهای زمین‌شناسی ارتباط معنی‌داری وجود دارد (سطح 0.99)؛ به‌نحوی‌که، با افزایش حساسیت سنگ‌شناسی و به‌تبع آن، تراکم زهکشی، عدد فراکتال افزایش می‌یابد. بنابراین، می‌توان ادعا کرد که تحلیل ابعاد فراکتال شبکه ‌زهکشی روی سازندهای زمین‌شناسی بررسی سریع و دقیقی از فرسایش‌پذیری واحدها ارائه می‌کند.

The Accuracy of Flow Direction Algorithms and ASTER, SRTM DEMs and Topographic Maps of 1:25000 for Extracting Fractal Dimension of Drainage Networks

Digital elevation models and its derivatives are important factors for watershed modeling. It is obvious that DEM errors adversely affect the accuracy and thereby modeling of natural processes. This problem along with the impossibility of measuring all elements of nature, has led to a major evolution in the way of understanding and explaining phenomena. In this way, we can use the fractal geometry with the theory that many natural phenomena are order in the chaos. Each element of nature is represented as a fractal geometry number. The fractal geometry is a quantitative tool for studying the geomorphology of drainage networks and modeling many complex natural phenomena. In fact, geophysical phenomena such as drainage networks are fractal phenomena with fractal behavior. The purpose of this paper is to evaluate sensitivity of the drainage networks based on DEMs (ASTER & SRTM), flow direction algorithms (Single Flow Direction (D8) and Multiple Flow Direction (MD8)) and topographic maps of 1:25000 in order to study the fractal dimension of drainage network on geological formations of YazdArdakan basin. The results showed that the least difference in the length and the rank of the stream belonged to the drainage network obtained from the topographic maps of 1:25000. After the topographic maps, ASTER and the multiflow direction (MFD) algorithm and ASTER, and the single flow direction (SFD) algorithm are close to real ground map. Even though the multiflow direction algorithm shows more detail on the drainage network. But it is not close to real ground map. The difference is particularly noticeable in the first rank of streams. SRTM and the flow direction algorithms showed only good results in routing the main rank of drainage networks. In fact, the results of this study demonstrate that accurate extraction of drainage networks from DEMs generated by remote sensing technologies such as SRTM or ASTER and SFD or MFD algorithms remains challenging. Therefore, the analysis of DEMs and flow direction algorithms should be considered as an important part of hydrological and geomorphological research. Due to the very high sensitivity of the fractal dimension to the smallest change in drainage network conditions, the drainage network obtained from topographic maps were used to calculate the fractal dimension. The mean fractal dimension of 1.149, 1.16 and 1.207, respectively, represents Taft, Granite and Kahar formations. There is a significant correlation between fractal dimension and sensitivity to erosion of geological formations (level 0.99). In fact, the fractal dimension increases with increasing the sensitivity to erosion along with the drainage density in geological formations. The results showed that fractal dimension allows for a quick and accurate analysis of sensitivity to erosion of the formations of this area.