بررسی کارایی شاخص‌های پوشش‌گیاهی در تحلیل خشکسالی کشاورزی با استفاده از تکنیک سنجش از دور در حوزه آبخیز کرخه

خشکسالی، یکی از بلایای طبیعی است که ممکن است در هر اقلیمی ‌رخ دهد. در دهه‌های اخیر، کشور ایران به طور پیاپی  تحت تاثیر خشکسالی‌های شدید و گسترده قرار داشته و آثار زیانباری بر بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله بخش کشاورزی، محیط زیست و منابع آب کشور تحمیل کرده است. امروزه برای شناسایی و تحلیل خشکسالی‌های کشاورزی از شاخص‌های پوشش‌گیاهی که به کمک فن‌آوری سنجش از دور بدست می‌آیند، استفاده می‌شود. بر این اساس، هدف از این پژوهش، بررسی کارایی شاخص‌های پوشش‌گیاهی ndvi، evi و vci در شناسایی و تحلیل خشکسالی کشاورزی در حوزه آبخیز کرخه است. برای محاسبه این نمایه‌ها، تصاویر سنجنده مودیس) ماهواره terra، محصولmod13a2 ) طی مدت 17 سال در دوره آماری استفاده شد. دقت نمایه‌های یاد شده با شاخص zsi محاسبه شده در 11 ایستگاه باران‌سنجی و تبخیرسنجی واقع در حوضه کرخه برای دوره‌ آماری 1379-1396 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد تغییرات ndvi، evi و vci، در ایستگاه‌های مورد مطالعه، در طول دوره‌ آماری تقریبا یکسان است. به‌طوریکه کمترین مقدار پوشش‌گیاهی در سال 1379 و در ایستگاه دهنو، بیشترین مقدار پوشش‌گیاهی در سال 1380 و در ایستگاه هلیلان-سیمره مشاهده شد. اما بررسی zsi نشان داد از سال 1379 تا 1385 اکثر ایستگاه‌ها با خشکسالی مواجه بوده‌اند. به‌طوریکه در سال‌های 1386، 1387 و 1388 تمامی‌ایستگاه‌ها با خشکسالی‌ شدید مواجه و شدیدترین خشکسالی در سال 1387 رخ داده و ایستگاه نظرآباد، خشک‌ترین ایستگاه در این سال بوده است. سپس به منظور صحت‌سنجی نتایج شاخص‌های گیاهی با شاخص zsi مورد ارزیابی قرار گرفت. رابطه همبستگی پیرسون بین میانگین شاخص‌های پوشش‌گیاهی  ndvi، evi و vci با  میانگین zsi به ترتیب  برابر با 706/ 0، 725/ 0 و 765/0 است که هر سه شاخص پوشش‌گیاهی با شاخص zsi در سطح یک درصد معنی دار هستند. همانطور که مشاهده شد با توجه به نتایج، شاخص zsi تا حدودی نتایج ndvi ، evi  و vci را تایید می‌­کند. اما نتایج این پژوهش، نشان داد که همزمانی وقوع خشکسالی هواشناسی و کشاورزی در تمام سال‌ها وجود ندارد، بنابراین علاوه بر بارش دیگر متغیرهای اقلیمی ‌نیز باید در نظر گرفته شوند.