واکنش اجزا عملکرد گلرنگ به تلقیح با قارچ میکوریزا، باکتری ازتوباکتر و مصرف حاصلخیز کننده‌های شیمیایی

این آزمایش در بهار سال 1386 در مزرعه آموزشی ـ تحقیقاتی دانشگاه آزاد واحد فراهان به منظور بررسی اثرات تلقیح دوگانه بذر با ازتوباکتر و میکوریزا و مقادیر مختلف نیتروژن و فسفر بر عملکرد دانه گلرنگ بهاره رقم پدیده (il-111)، اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد آزمایش شامل ازتوباکتر (azotobacter chroococum) و میکوریزا (glomus intraradices) هر کدام در دو سطح شامل بدون تلقیح و تلقیح با باکتری ازتوباکتر و میکوریزا، در مجموع چهار تیمار و مصرف مخلوط کود‌های نیتروژن و فسفر در چهار سطح شامل عدم مصرف کود شیمیاییf0=، مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن + 25 کیلوگرم فسفرf1=، مصرف 100 کیلوگرم نیتروژن + 50 کیلوگرم فسفرf2=، مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن + 75 کیلوگرم فسفرf3= بودند. نتایج آزمایش نشان داد که تلقیح بذر‌های گلرنگ با ازتوباکتر باعث افزایش معنی‌دار عملکرد دانه شد که نشان می‌دهد باکتری آزادزی ازتوباکتر با افزایش فعالیت خود توانسته است مقادیر بیشتری از نیتروژن را برای تغذیه بوته‌ها در محیط ریشه فراهم نماید، ولی کاربرد قارچ میکوریزا نتوانست تفاوت معنی‌داری را در عملکرد دانه بوجود آورد. تاثیر سطوح مختلف مخلوط کود نیتروژن و فسفر نیز بر عملکرد دانه معنی‌دار بود. اثر متقابل دوگانه بین میکوریزا × مصرف سطوح نیتروژن و فسفر معنی‌دار بود. علیرغم اینکه اثر متقابل سه گانه تلقیح با ازتوباکتر × تلقیح با میکوریزا × سطوح کودی بر عملکرد دانه معنی‌دار نبود، ولی از بین تیمار‌های اعمال شده، بیشترین مقدار عملکرد دانه مربوط به تیمار a0m1f3 (بدون تلقیح ازتوباکتر+ تلقیح با میکوریزا + مصرف 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن + 50 کیلوگرم در هکتار فسفر) با میانگین 1239 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد دانه در تیمار a0m1f0 (بدون تلقیح با ازتوباکتر+ تلقیح با میکوریزا و عدم مصرف نیتروژن و فسفر) با میانگین 918 کیلوگرم در هکتار بود. طبق محاسبات انجام شده در این بررسی می‌توان گفت که تلقیح گلرنگ بهاره، با باکتری ازتوباکتر و قارچ میکوریزا در مجموع باعث افزایش حدود 15/5 درصدی عملکرد دانه شده است.واژگان کلیدی: ازتوباکتر، فسفر، گلرنگ، میکوریزا، نیتروژن