آنالیز اجزای اسانس مریم گلی (salvia nemorosa l.) مناطق اهر و ارومیه در مراحل رشد رویشی و گل‌دهی به روش gc/ms

هدف از تحقیق حاضر بررسی اجزای اسانس گیاهان مریم گلی جنگلی (salvia nemorosa l.) دو منطقه اهر و ارومیه در دو مرحله فنولوژیکی، رویشی و گل دهی، بود. بخش های هوایی گیاهان در این دو مرحله جمع آوری و خشکانده شده و اسانس گیری به روش تقطیر با آب توسط کلونجر انجام شد. اسانس ها با استفاده از دستگاه های gc و gc/ms و با محاسبه شاخص بازداری کواتس تجزیه و شناسایی شدند. نتایج نشان دادند که درصد اسانس سرشاخه های گل دار در هر دو منطقه اهر و ارومیه در مقایسه با برگ های مرحله رویشی بالاتر بود. بیش ترین درصد و اجزای اسانس در سرشاخه های گل دار و در برگ مرحله رویشی در گیاهان منطقه اهر و کم ترین میزان درصد اسانس در سرشاخه های گل دار و در برگ مرحله رویشی در گیاهان منطقه ارومیه مشاهده شد. کریوفیلن اکساید در اسانس سرشاخه های گل دار و در برگ مرحله رویشی گیاهان هر دو منطقه ترکیب اصلی بود. درصد کریوفیلن اکساید در اسانس سرشاخه های گل دار گیاهان ارومیه (26.41 درصد) نسبت به اسانس برگ مرحله رویشی (18.19 درصد) بیش تر و برعکس، درصد این ماده در برگ مرحله رویشی گیاهان اهر (28.37 درصد) در مقایسه با سرشاخه های گل دار این گیاهان (12.79درصد) بالاتر بود. علاوه بر کریوفیلن اکساید، ترکیباتی مانند اسپاتولنول، ترانس- بتا-کریوفیلن، پاراسیمن، 1-اکتن3-ال و ترپینن-4-ال با درصدهای متفاوت در اسانس سرشاخه گل دار در گیاهان هر دو منطقه و ترانس -بتا کریوفیلن، بتا-ایونن و کامفور در اسانس برگ مرحله رویشی گیاهان اهر وجود داشتند. سزکوئی ترپن های اکسیژن دار در اسانس سرشاخه گل دار و برگ مرحله رویشی در گیاهان هر دو منطقه در مقایسه با سایر گروه های شیمیایی اسانس بالاترین مقدار را نشان دادند. مقدار سزکوئی ترپن های اکسیژن دار در اسانس سرشاخه های گل دار گیاهان جمع آوری شده از منطقه ارومیه (46.31%) و اسانس برگ مرحله رویشی گیاهان اهر (34.3%) بود.

analysis of sage (salvia nemorosa l.) essential oil components in ahar and urmia regions in vegetative growth and flowering stages by gc / ms method

present experiment was conducted on essential oil constituents of (save) salvia nemorosa l. plants at two different growth stages viz.- vegetative and flowering- at two regions of ahar and urmia. aerial parts of salvia were collected and dried to extract their essential oils by hydro -distillation method. the essential oils constituents were analyzed and identified based on gc/ms and gc analysis and calculating kovats retention index. the results showed that the percentage of essential oils in sage flowers in each two regions was higher than vegetative leaves stage. the highest percentage and number of essential oils compounds were seen in flowers and in vegetative stage leaves of ahar region and the lowest essential oils percentage was seen in flowers and vegetative stage leaves of urmia region. caryophyllen oxide was the main composition in the essential oils of flowers and vegetative stage leaves in plants of both regions. the percentage of caryophyllen oxide in essential oils of sage flowers (26.41) was higher than vegetative stage leaves (18.19) in urmia region but the percentage of caryophyllen oxide was higher in vegetative stage leaves of ahar region (28.37) than in its flowers (12.79). in addition to caryophyllen oxide, there were compositions such as spathulenol, trans -beta-caryophyllen, para -cymene, 1 -octen -3-ol and terpinen-4-ol with different percentages in the essential oil of sage flower of plants of both regions and there were trans-beta-caryophyllen, beta-ionone, and camphor in the essential oil of vegetative stage leaves of plants of ahar region. oxygenated sesquiterpenes had the highest amount in sage flowers and vegetative stage leaves in both regions compared to other chemical groups of essential oils. amount of oxygenated sesquiterpenes in essential oil of flowers of the plants of urmia region and essential oil of vegetative stage leaves of plants of ahar region were 46/31% and 34/3%, respectively.