انتخاب ژنوتیپ‌های برتر گندم نان (L. Triticum aestivum) تحت تنش شوری

گندم (l. triticum aestivum) که یکی از گیاهان خانواده poaceae است نسبت به تنش شوری نیمه متحمل می‌باشد. امروز یکی از راه‌های بهره‌برداری از اراضی شور، کاشت ارقامی است که از تحمل بیشتری نسبت به تنش شوری برخوردار باشند. بدین منظور تحقیق حاضر، طی سال زراعی 83-1382 در مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان اجرا گردید که در طی آن تحمل 25 ژنوتیپ گندم نان در دو مرحله رشد و در دو محیط، بدون تنش وتنش شوری مورد ارزیابی قرار گرفت. در مرحله اول با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی (rcbd) واکنش ژنوتیپ‌ها به تنش شوری در محیط‌های غیرشور (آب مقطر) و تنش شوری (استفاده از محلول nacl با هدایت الکتریکی ds/m10 معادل 5/6 گرم در لیتر) در سه تکرار بررسی شد. در این مرحله صفات مختلفی از جمله، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، وزن خشک ریشه‌چه و ساقه‌چه، یکنواختی، سرعت و درصد جوانه‌زنی اندازه‌گیری و محاسبه شد. آزمایشات مزرعه‌ای نیز در دو محیط بدون تنش و دارای تنش با استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی (rcbd) در سه تکرار انجام گردید. در این مرحله مقدار عناصر سدیم، پتاسیم و کلر اندازه‌گیری شد و شاخص‌های تحمل (sti)، حساسیت به تنش (ssi) و مقاومت (tol) نیز بر اساس عملکرد دانه هر ژنوتیپ محاسبه شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ‌ها از نظر شاخص‌های تحمل (sti)، حساسیت به تنش (ssi)، مقاومت (tol)، درصد جوانه‌زنی در شرایط غیرشور (gc) و شور (gs)، سرعت جوانه‌زنی در شرایط تنش ) ers) و غیرشور (erc) تفاوت معنی‌داری (p < 0.05) وجود داشت. نتایج محاسبه همبستگی صفات مشخص ساخت که بین شاخص‌های sti با ys و yp در سطح یک درصد همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود دارد. از مجموع نتایج به دست آمده با استفاده از نمودار سه طرفه فرناندز مشخص گردید که از نظر شاخص‌های sti، ys و yp ژنوتیپ‌های ias58/4/kal/bb//cj71/3/ald/5/cnr/6/ bau/7/bau/8/br23/pf, tnmu/skauz and site/orl-9127 prinia//lira/tan, opata85//vee#5s/sara, tajan نسبت به تنش شوری نسبت به ارقام مورد مطالعه دیگر متحمل‌تر هستند.