اثرات سولفات روی (ZnSO4) بر برخی پارامترهای فیزیولوژیکی گیاه لوبیا (Phaseolus vulgaris L.)

روی (zinc) به عنوان یک عنصر ضروری نقش ساختاری و عملکردی فراوانی در بسیاری از فرآیند‌های متابولیکی گیاهان بر عهده دارد، ولی مقدار اضافی آن به ویژه در خاک‌های اسیدی یک عامل محدود کننده رشد محسوب می‌شود. در این پژوهش با توجه به اهمیت زیاد گیاه لوبیا به عنوان مهمترین و پرمصرف‌ترین حبوبات، اثر غلظت‌های متفاوت روی بر این گیاه مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور از نمک سولفات روی در محلول غذایی گیاه لوبیا با غلظت‌های 0، 25، 50، 75، 150، 250، 350، 450 و 550 میکرومولار استفاده شد. نتایج نشان داد که تیمار روی در غلظت‌های بالاتر از 75 میکرومولار به طور معنی‌داری وزن تر و خشک گیاه، طول ریشه و ساقه و میزان قند محلول را کاهش می‌دهد، ولی در مقابل محتوی قند نامحلول و نشاسته را افزایش می‌دهد. با افزایش غلظت روی در محیط کشت همچنین میزان انواع رنگیزه‌های فتوسنتزی از جمله کلروفیل‌های a، b و کاروتنوییدها کاهش یافت و کاهش در میزان کلروفیل a بیشتر از کلروفیل b بود. از دیگر علایم مسمومیت روی می‌توان به کاهش شاخص‌های رشد از جمله میزان ماده‌سازی خالص (nar) ، میزان رشد نسبی (rgr) ، سرعت رشد نسبی برگ (rlgr) و محتوی آب در سطح برگ (lwca) اشاره کرد. به طور کلی روی در غلظت‌های پایین موجب تحریک رشد در گیاه لوبیا می‌شود، در حالی که غلظت‌های بالای آن با تاثیرگذاری و اختلال در فرایندهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی باعث کاهش رشد و محصول‌دهی در این گیاه می‌شود.