تاثیر محلول پاشی محرک رشد آلی بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی، عملکرد و درصد روغن گلرنگ (carthamus tinctorius l.) تحت سطوح تنش خشکی

خشکی از مهمترین عوامل کاهش عملکرد گیاهان می باشد و شناخت راههای مقابله با تنش خشکی اهمیت زیادی دارد. این آزمایش به منظور مطالعه تاثیر محلول پاشی محرک رشد آلی روی برخی صفات فیزیولوژیک، عملکرد و درصد روغن رقم گلدشت گلرنگ تحت سطوح مختلف تنش خشکی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی شماره 1 دانشگاه زابل واقع در بخش جزینک (سد سیستان) زابل با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی تنش خشکی در 3 سطح شامل: آبیاری کامل، آبیاری تا مرحله گلدهی ساقه اصلی و آبیاری تا مرحله گلدهی کامل و عامل فرعی تنظیم کننده رشد هامون گرین در چهار سطح شامل: شاهد، 8 و 10 و 12 لیتر در هکتار بود. ویژگی‌های اندازه‌گیری شده شامل: ارتفاع بوته، تعداد برگ، تعداد طبق در بوته، وزن هزاردانه، وزن گلبرگ، قطر ساقه، درصد پروتئین دانه، عملکرد دانه، درصد روغن دانه، میزان پرولین و فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز بود. نتایج بر همکنش سطوح محرک رشد و تنش خشکی فقط بر صفات ارتفاع بوته ، قطر ساقه، درصد روغن، میزان پرولین و فعالیت آنزیم کاتالاز معنی دار گردید. بیشترین ارتفاع بوته(64 سانتی متر) و درصد روغن(32.7 درصد) از تیمار بدون تنش و محلول پاشی 12 لیتر محرک رشد، بیشترین مقدار پرولین از تیمار محلول پاشی 12 لیتر محرک رشد و مرحله گلدهی ساقه اصلی با میانگین 0.38 درصد و بیشترین عملکرد دانه 1127.08 (کیلوگرم در هکتار) از سطح محلول پاشی 12 لیتر محرک رشد به دست آمد. به‌طورکلی می توان گفت محلول‌پاشی محرک رشد باعث تعدیل اثرات منفی تنش خشکی در برخی صفات گیاه گلرنگ شد و به میزان 36.6 درصد باعث بهبود عملکرد دانه شده است. همچنین آبیاری تا مرحله گلدهی ساقه اصلی می تواند عملکرد دانه مشابه ابیاری کامل تولید نماید و تیمار مناسب به نظر می رسد.

effect of foliar application of organic growth stimulators on physiological characteristics, yield and percentage of safflower oil (carthamus tinctorius l.) under levels of drought stress

drought is one of the most important factors in reducing plant yield, and understand the ways to deal with drought stress is very important. this experiment was performed to study the effect of foliar application of organic growth stimulants (hamoon green ®) on some physiological traits, yield, and oil content of goldasht safflower cultivar under different levels of drought stress in the form of split plots in a randomized complete block design in the research farm no.1 of zabol university located in jazinak, sistan dam, in zabol with three replications. the main factor of drought stress at 3 levels included full irrigation, irrigation up to the main stem flowering stage, and irrigation up to full flowering stage. the secondary factor was plant growth regulator at four levels including control, 8, 10, and 12 liters per hectare. measured characteristics included plant height, number of leaves, number of heads per plant, 1000-seed weight, petal weight, stem diameter, seed protein percentage, grain yield, seed oil percentage, proline, catalase and peroxidase. the interaction of growth stimulant levels and drought stress was significant only on plant height, stem diameter, oil percentage, and proline concentration. the maximum plant height (64 cm) and percentage of oil (32.7%) were obtained from non-stress and foliar application of 12 liters of growth stimulant; the highest proline concentration was recorded under foliar application of 12 liters growth regulator the flowering stage of the main stem (0.38%); the maximum stem grain yield (1127.08 kg ha-1) was recorded with the plants sprayed with 12 liters of growth stimulant. in general, foliar application of growth stimulants moderated the negative effects of drought stress on some traits of safflower plant and improved grain yield by 36.6%. also, irrigation up to the flowering stage of the main stem can lead to the yield similar to full irrigation.