بررسی اثر قارچ مایکوریزا بر رشد و عملکرد نخود پاییزه (cicer arietinum l) تحت شرایط آبیاری تکمیلی

به‌منظور بررسی اثر قارچ مایکوریزا بر رشد و عملکرد نخود پاییزه تحت شرایط آبیاری تکمیلی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1394 در ایلام انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری تکمیلی با سه سطح شاهد یا دیم، یک‌بار آبیاری (زمان گلدهی)، دوبار آبیاری (زمان گلدهی و ده روز بعد از گلدهی) در کرت‌های اصلی و کود با چهار سطح شاهد، مایکوریزا، کود شیمیایی (نیتروژن و فسفر) و مایکوریزا با کود شیمیایی (نیتروژن و فسفر) در کرت‌های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اثر برهمکنش کود و آبیاری تکمیلی بر صفات تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، نیتروژن اندام هوایی و ریشه معنی‌دار شد. میانگین عملکرد دانه در تیمار کود مایکوریزا و دوبار آبیاری نسبت به تیمار کود شیمیایی (نیتروژن و فسفر) و شرایط دیم در حدود 59 درصد افزایش نشان داد. به‌طور کلی، نتایج نشان داد که دوبار آبیاری تکمیلی به همراه مصرف کود شیمیایی و مایکوریزا باعث افزایش رشد زایشی گیاه می‌شود. این افزایش به دلیل افزایش فتوسنتز و در نتیجه افزایش مواد فتوسنتزی بیشتری است که سبب افزایش اجزای عملکرد و بهبود عملکرد نخود می‌شود، بنابراین استفاده از این شیوه مدیریتی جهت حصول تولید مطلوب پیشنهاد می‌گردد.

evaluating the effects of mycorrhizal fungi on growth and yield of winter chickpea (cicer arietinum l.) under conditions of supplemental irrigation

in order to investigate the effect of mycorrhizal fungus on the growth and yield of autumn chickpeas under supplementary irrigation conditions, an experiment was conducted as a split plot in the form of randomized complete blocks with three replications in the 2016 crop year in ilam. experimental treatments include supplementary irrigation with three levels of control or rainfed, once irrigation (flowering time), twice irrigation (flowering time and ten days after flowering) in main plots and fertilizer with four levels of control, mycorrhiza, chemical fertilizer (nitrogen and phosphorus) and mycorrhiza with chemical fertilizers (nitrogen and phosphorus) were considered in subplots. the results showed that the effect of fertilizer interaction and supplementary irrigation on pod number per plant, grain yield, biological yield, shoot and root nitrogen was significant. the average grain yield in mycorrhiza fertilizer treatment and double irrigation compared to chemical fertilizer treatment (nitrogen and phosphorus) and rainfed conditions showed an increase of about 59%. in general, the results showed that double supplementary irrigation with the use of chemical fertilizers and mycorrhiza increases the reproductive growth of the plant. this increase is due to increased photosynthesis and consequently more photosynthetic material, which increases the yield components and improves the yield of chickpeas, so the use of this management method to achieve optimal production is recommended.