مطالعه اثر تیمارهای اسید سالیسیلیک و سلنیوم بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و زراعی گلرنگ (carthamus tinctorius l.) تحت تنش خشکی

به منظور بررسی اثر محلول پاشی اسید سالیسیلیک و سلنیوم بر ویژگیهای فیزیولوژیکی و زراعی گلرنگ در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی شامل آبیاری در سه سطح، آبیاری کامل در فصل رشد (شاهد)، قطع آبیاری در مرحله 50 درصد گلدهی و قطع آبیاری در مرحله 50 درصد تشکیل طبق بود. عامل فرعی محلول پاشی بوته‌های گلرنگ شامل عدم محلول پاشی (شاهد)، محلول پاشی با اسید سالیسیلیک همراه با سلنیوم در نظر گرفته شد. تنش خشکی باعث کاهش عملکرد بیولوژیکی ، اجزای عملکرد و عملکرد دانه شد. ولی درصد پروتئین، فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتازی و  میزان پرولین را افزایش داد. همچنین بیشترین اثر منفی تنش خشکی در مرحله گلدهی مشاهده شد به طوری که تنش مرحله گلدهی سبب افت 49 درصدی عملکرد دانه و 33 درصدی زیست توده گلرنگ شد. محلول پاشی سبب بهبود عملکرد، اجزای عملکرد و فعالیت سوپر اکسید دیسموتازی نسبت به عدم محلول پاشی (شاهد) شد. بین تیمارهای محلول پاشی در عملکرد دانه و فعالیت سوپر اکسید دیسموتازی تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. اما محلول پاشی اسید سالیسیلیک با 7198 کیلوگرم در هکتار، بیشترین زیست توده را نشان داد. محلول پاشی در شرایط عدم تنش و تنش خشکی سبب افزایش درصد روغن دانه شد، به طوری که در آبیاری کامل و تنش مرحله گلدهی به ترتیب محلول پاشی اسید سالیسیلیک با 24 درصد و محلول پاشی اسید سالیسیلیک با سلنیوم با 28 درصد، بیشترین درصد روغن را دارا بودند. تیمارهای محلول پاشی موجب افزایش میزان پرولین در شرایط تنش نسبت به شاهد شد و در تنش مرحله گلدهی، محلول پاشی اسید سالیسیلیک و سلنیوم با 11 میکرومول بر گرم وزن تر گیاه بیشترین میزان پرولین را نشان داد. مرحله گلدهی در گلرنگ از نظر نیاز گلرنگ به آب، مرحله بحرانی بوده وتنش در این مرحله اثر منفی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه دارد. تیمارهای محلول پاشی با افزایش فعالیت آنزیم آنتی اکسیدانت (سوپر اکسید دیسموتاز) و افزایش میزان پرولین و تنظیم اسمزی سبب بهبود شرایط گیاه شدند.

the study effect of teratments salicylic acid and selenium on physiological and agronomic characteristics of safflower in drought stress conditions

in order to investigate the effect of salicylic acid and selenium foliar application on physiological characteristics and yield and yield components of safflower under drought stress conditions, an experiment was conducted as split plots based on randomized complete blocks design with three replications. the main factor included irrigation in three levels, complete irrigation during growing season (control), cutting irrigation at 50 percent flowering stage and cutting irrigation at 50 percent head forming stage. sub factor was considered foliar application of safflower plants including nonspraying (control), foliar application by salicylic acid, selenium and salicylic acid with selenium. drought stress reduced biologic yield, yield components and grain yield, but it increased protein percentage, the superoxide dismutase activity and proline concentration. also, the highest negative effect of drought tension was observed in flowering stage, so that stress at flowering stage reduced 49 percent grain yield and 33 percent biomass of safflower. foliar application improved yield, yield components and superoxide dismutase activity compared to non-spraying (control). however, between foliar application treatments in grain yield and superoxide dismutase activity, no significant difference was observed, but foliar application of salicylic acid with 7198 kg ha-1 showed the highest biomass. the foliar application in stress and non-stress conditions increased grain oil percentage, so that in complete irrigation and flowering stage stress , the highest grain oil percentage was belonged to salicylic acid foliar application with 24 percent and salicylic acid foliar application with selenium 28 percent. the foliar application treatments increased proline concentration in stress conditions compared to control and at flowering stress stage, salicylic acid and selenium foliar application with 11 micro mol per gram fresh plant weigh showed the highest proline concentration. keywords: grain yield, oil percentage, proline and safflower. .