اثر کودهای آلی، زیستی و شیمیایی بر عملکرد و مولفه‌های کارایی عناصر در کنجد (sesamum indicum l.)

به‌منظور بررسی تاثیر کودهای آلی، زیستی و شیمیایی بر عملکرد و مولفه‌های کارایی عناصر در کنجد آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 1396-1395 در کرمانشاه اجرا شد. عامل اول شامل کود نیتروژن با چهار سطح (صفر، 33، 66 و 100درصد) نیتروژن و عامل دوم تلقیح کودهای زیستی با بذر در چهار سطح (بدون تلقیح کود زیستی، تلقیح با ازتوباکتر، تلقیح با آزوسپریلیوم و تلفیق با هر دو باکتری) بود. این آزمایش در هر سال در سه قطعه زمین شامل شاهد، مصرف 10 تن کود دامی و مصرف 10 تن کود کمپوست زباله شهری اجرا شد. نتایج این تحقیق نشان داد که اثر سطوح کود نیتروژن و کود بیولوژیک بر عملکرد دانه و بیولوژیکی در سه محیط مورد مطالعه معنی‌دار بود و بیشترین مقادیر در هر سه محیط آزمایشی در تیمار تلفیقی کودهای ازتوباکتر و آزسپریلیوم بدست آمد. مقدار عملکرد دانه در تیمارهای سطوح کود نیتروژن در محیط‌های مورد مطالعه متفاوت بود، بنحوی که بیشترین عملکرددانه (1298 کیلوگرم در هکتار) در محیط شاهد در تیمار 100درصد نیاز نیتروژن، در محیط کود دامی در تیمار 33درصد نیاز نیتروژن (1565 کیلوگرم در هکتار) و در محیط کمپوست در تیمار 66درصد نیتروژن (1684.1 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. بطور کلی بیشترین عملکرد دانه در تیمار مصرف کمپوست و 66درصد نیتروژن به مقدار 1684.1 کیلوگرم در هکتار حاصل شد که می توان این ترکیب را جایگزینی برای مصرف به تنهایی کود نیتروژن دانست. بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد با کاربرد تلفیقی کودهای بیولوژیک و دامی یا کمپوست علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف کودهای شیمیایی و حذف اثر مضر آن ها، عملکرد دانه قابل قبولی نیز داشت. همچنین مصرف کودهای بیولوژیک و آلی موجب افزایش کارایی استفاده از عناصر نیتروژن و فسفر شد که علاوه بر کاهش هزینه‌های تولید، افزایش عملکرد را بدنبال دارد.

effect of organic, biological and chemical fertilizers on yield and efficiency elements of sesame

in order to investigate the effect of organic, bio-chemical fertilizers on yield and efficiency components of sesame, a factorial experiment was conducted in randomized complete blocks design with three replications in two crop years in kermanshah in 2017-2018. the first factor consisted of nitrogen fertilizer with four levels of zero, 33, 66 and 100% nitrogen, and the second factor consisted of inoculation with four levels of seedless biofertilizer, azotobacter inoculation, azospirillum inoculation and mixing with both bacteria. . the experiment was conducted each year on three land plots including control, 10 ton manure and 10 ton municipal waste compost. the results showed that the effect of nitrogen and biological fertilizer levels on grain yield and biological yield were significant in all three environments. the highest values of grain yield and biological yield were obtained in the combination of azotobacter and azesprillium fertilizers in all three media. the highest grain yield (1298 kg / ha) was observed in the control medium in 100% nitrogen requirement, in the fertilizer medium in 33% nitrogen requirement (1565 kg / ha) and in the compost medium were obtained with 66% nitrogen (1799 kg / ha). overall, the results showed that the combination of biological fertilizers with manure or compost could save the fertilizer application and also have acceptable yield. also, the use of biological fertilizers and organic fertilizers increased the efficiency of use of the elements, which could eventually increase round yields in addition to lower production costs.