ارزیابی عملکرد کمی و کیفی ارقام مختلف داخلی و خارجی چغندرقند (beta vulgaris l.) تحت شرایط آبیاری مطلوب و محدود

این تحقیق به منظور ارزیابی 18 رقم مختلف داخلی و خارجی چغندرقند به لحاظ برخی صفات مهم کمّی و کیفی تحت شرایط آبیاری مطلوب و محدود در سال زراعی 1396 به صورت طرح کرت های خرد شده نواری (شرایط نرمال و تنش در کرت های اصلی و رقم در کرت های فرعی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با شش تکرار انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که اثر متقابل رقم × محیط برای صفات عملکرد قند خالص و ناخالص، ضریب قلیاییت و میزان قند ملاس (0.05≥p) و میزان پتاسیم ریشه (0.01≥p) معنی دار و بر سایر صفات اثری نداشت. بر اساس نتایج تجزیه واریانس ساده در شرایط نرمال، اثر رقم بر صفت میزان نیتروژن مضره ریشه، غیرمعنی دار بر سایر صفات مورد ارزیابی، معنی دار بود. همچنین اثر رقم در شرایط تنش بر کلیه صفات مورد ارزیابی در سطح احتمال یک درصد (0.01≥p) معنی دار بود. از نظر صفت عملکرد ریشه تحت شرایط نرمال و تنش، ارقام خارجی مراک و دورتی به ترتیب با عملکرد 86.5 و 70.4 تن در هکتار دارای بالاترین ارزش بوده و رقم داخلی شریف به ترتیب با 14.3 و 17.2 تن در هکتار دارای کمترین عملکرد ریشه بودند. متوسط صفت درصد قند ناخالص تحت شرایط نرمال و تنش به‌ترتیب 19.88 و 20.15 درصد محاسبه گردید که اگرچه اختلاف آن ها به لحاظ آماری معنی دار نبود، ولی مقدار افزایش درصد قند ناخالص (حدود 1.34 درصد) تحت شرایط تنش انتظار می رفت. با توجه به اینکه اثرات کاهشی و افزایشی تنش کم آبیاری بر اکثر صفات اندازه گیره شده معنی دار نبود، می توان دریافت که محصول چغندرقند دارای آستانه تحمل مناسبی برای کم آبی می باشد که یقیناَ چنین نتایجی برای استفاده توسط زارعین چغندرکار در استان چغندرخیز آذربایجان غربی و مخصوصاَ در شرایط کنونی که با خشک شدن دریاچه ارومیه سعی بر احیای آن است، همواره بایستی مد نظر قرار گیرد.