ارزیابی تحمل به خشکی در اینبرد لاین‌ها و ارقام مصنوعی آفتابگردان (helianthus annuus l.) در اقلیم معتدل کرمانشاه

در این پژوهش اثر تنش خشکی بر برخی ویژگی‎های آگروفیزیولوژیک 15 ژنوتیپ آفتابگردان شامل سه رقم شاهد، هشت لاین اینبرد و چهار رقم مصنوعی در مزرعه تحقیقاتی معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم (سرارود، کرمانشاه) در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی، در سه تکرار و دو محیط (بدون تنش و تنش خشکی) طی سال زراعی 93-1392 بررسی شد. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ‏ها در شرایط بدون تنش 715 و در شرایط تنش 579 کیلوگرم در هکتار بدست آمد که نشان‎دهنده کاهش 19.02 درصدی در اثر تنش خشکی می‎باشد. رقم شاهد zaria و لاین sil-292 با بیش از 30 درصد، بیشترین درصد کاهش عملکرد را داشتند. ارقام مصنوعی sil-94، sil-54 و sil-96 با کمتر از 5 درصد، کمترین درصد کاهش را به خود اختصاص دادند. دامنه میزان روغن دانه در شرایط بدون تنش از 45.5 تا 51.7 درصد و در شرایط تنش خشکی از 35.4 تا 49.9 درصد متغیر بود. تنش خشکی سبب کاهش حدود 10 درصدی روغن دانه ژنوتیپ‏ها گردید. در مجموع، اعمال تنش خشکی منجر به زودگلدهی و زودرس شدن، ‌کاهش صفات زراعی و مورفولوژیک و محتوای روغن دانه و افزایش نشت یونی و میزان آب نسبی از دست رفته برگ‌ها گردید. با استفاده از روش مجموع رتبه و بررسی پارامترهای آن، ژنوتیپ‎های sil-54، sil-42، sil-140 و sil-237 به‎عنوان متحمل‎ترین ژنوتیپ‎ها شناخته شدند. این ژنوتیپ‎ها بر اساس دیاگرام بای‎پلات نیز به‏عنوان برترین ژنوتیپ‎ها تحت هر دو شرایط معرفی شدند.