کاربرد مفاهیم و اصطلاحات حقوقی در اشعار سعدی شیرازی

معمول است که هر گاه درباره ارتباط دو شاخه علمی ادبیات و حقوق بحث میشود، تنها از تاثیر و کاربرد ادبیات و قواعد دستوری یا نگارشی آن در زمینه قانون نگاری، افزایش کیفیت ادبی آرای دادگاهها و سایر نوشته های حقوقی سخن به میان آید. لیکن روی دیگر این ارتباط یعنی نقشی که حقوق هر ملت در فرهنگ و هنر و ادبیات آن دارد، کمتر مورد توجه بوده است. در ادب پربار فارسی شاعران و نویسندگان نامداری هستند که اصطلاحات و مسایل متعدد حقوقی را با تمام نکته ها و ظرایف خود، چنان عالمانه و هنرمندانه تشریح و بیان کرده اند که زبان حقوقی معاصر از تقلید آن عاجز است. با توجه به اینکه شاعران زیادی دارای این ویژگی هستند و مفاهیم و اصطلاحات حقوقی متعددی در آثارشان مشاهده میشود، امکان بررسی همه آنها در این نوشتار میسر نیست. بنابراین تصمیم گرفته شد در این تحقیق تنها اشعار یکی از شاعران ادب فارسی یعنی سعدی شیرازی به صورت استقرایی و از طریق ذکر شواهد، از این منظر بررسی گردد. حاصل این جستجو ما را به این امر رهنمون گردید که جلوه های حقوقی در آثار سعدی به علل گوناگونی از جمله تحصیلات فقهی وی در نظامیه بغداد نمود زیادی دارد. بدین صورت که او علاوه بر سخن گفتن از مسایل حقوقی متداول و جاری در جامعه مانند ارث، معامله، ازدواج و امثالهم، از مسایل خاص حقوقی که غالباً تنها علمای حقوق با آن سر و کار دارند، نیز یاد میکند و جالبتر آن که در هر مورد هم از اصطلاحات خاص علم حقوق استفاده میکند.