بررسی ساختارهای تشبیه در غزلیات شمس

«تشبیه» هسته مرکزی اغلب خیالهای شاعرانه است که در خیال انگیزی اصلیترین نقش را بازی میکند. بررسی و تحلیل تشبیه، علاوه بر اینکه میتواند گرایشهای گوناگون اندیشه شاعر را در حوزه های مختلف باز نماید، از جنبه سبک شناسی نیز از اهمیّت بسیاری برخوردار است و میتواند مبیّن و نمودار سبک و زبان خاصّ یک شاعر باشد. یکی از شاعرانی که بطور برجسته از تشبیه بهره گرفته، مولوی است؛ تشبیه در غزلیات وی حضوری پررنگ دارد و مولوی از این ابزار در جهت بیان مضامین عاشقانه یا آموزه های عرفانی بهره گرفته است. این جستار بر آنست تا از طریق استفاده از جامعه آماری، ساختارهای تشبیهی موجود در غزلیات شمس را مشخّص و انواع تشبیهات و عناصر تشکیل-دهنده آنها را بازنماید. از این رو پرسش اساسی این پژوهش این است که انواع تشبیه در غزلیات مولانا کدامند و از چه نوع عناصری تشکیل شده اند؟قطعاً آمارهایی که در این مقاله از تشبیهات موجود در غزلیات شمس ارایه شده، نشان خواهد داد که مولوی از چه ساختارها و عناصری برای بیان حقایق عارفانه و مضامین عاشقانه استفاده کرده است.