نقد وتحلیل و سبک شناسی «اولین بحر طویل فارسی»

بحر طویل میر عبدالعظیم مرعشی یکی از اولین بحر طویلهای موجود فارسی است. این بحر طویل که سراینده، آن را در قالب نامه ای خطاب به یکی از حاکمان محلی عهد تیموری نوشته است، در کتاب تاریخ طبرستان و رویان و مازندران نوشته سید ظهیرالدین مرعشی ذیل سرگذشت سراینده آمده است. این بحر طویل صرفنظر از تقدم زمانی، دربرگیرنده عبارات و جملات پیچیده ای است که تاکنون کسی به شرح و توضیح آن نپرداخته و غالب کسانی که به مناسبتهای گوناگون از این بحر طویل سخن گفته اند، تنها به ذکر این نکته که این مکتوب از پیچیدگی و تعقید خالی نیست بسنده کرده اند. بدیهی است تا هنگامی که مشکلات و پیچیدگیهای متنی گشوده نشود، امکان بررسی سبک شناسانه آن به طور کامل مهیا نیست. این پژوهش ابتدا به شرح مختصری از این پیچیدگیها پرداخته، سپس ویژگیهای سبک شناسانه آن را در سه سطح زبانی ، ادبی و فکری مورد بررسی قرار داده است . ضمن اینکه در قالب مداقه ای تاریخی، تاریخ دقیق سرودن آن را تخمین زده و این فرضیه را که این مکتوب اولین بحر طویل موجود فارسی است ، به اثبات رسانده است.