بررسی و تحلیل چند حبسیه از خاقانی و مسعود سعد بر مبنای سبک شناسی توصیفی

این پژوهش به بررسی و تحلیل دو قصیده از خاقانی (در واقعه حبس و عزلت و مباهات/ در شکایت از حبس و تخلص به مدح عظیم الروم عز الدوله قیصر) و مسعود سعد (در مدح محمد علی «زندانی نای»/ حسب حال) در موضوع حبسیه بر مبنای سبک شناسی توصیفی میپردازد. در این نوع سبک، متون متحد المضمون از نظر درجه عاطفه و تخیل با هم متفاوت و مختلف هستند. این نظریه سبک شناسی بیشتر از نظر تفاوتهای زبانی متون متحد المضمون مورد تحلیل قرار میگیرد اما در این مقاله اشعار متحد المضمون مسعود سعد و خاقانی هم از لحاظ تفاوتهای زبانی، بلاغی (وجوه ادبیت متن) و هم از نظر فکری تحلیل شده اند. برمبنای این نوع سبک شناسی توصیفی یا بیانی که ادای معنای واحد به طرق مختلف است، شعر مسعود سعد و خاقانی با توجه به مسایل فرامتنی مثل طول مدت زندان این دو، دلایل این زندانی، میزان تاثیرپذیری از فضای زندان، زبانی و بیانی متفاوت یافته است. هر دو شاعر در زمینه لغات، تصویر پردازی و در کل محور همنشینی و جانشینی دست به گزینشهایی زده اند که از نگرش خاص هر کدام نسبت به جهان درون و بیرون خود حکایت میکند. در بخش نخست مقاله، سبک شناسی توصیفی به اختصار معرفی شده است. در بخش دوم مختصری در باب زندگی و احوال این دو شاعر سخن گفته ایم. سپس در بخش پایانی، تفاوتهای سبکی (زبانی، بلاغی و فکری) دو قصیده از خاقانی و مسعود سعد را با وجود متحد المضمون بودن آنها مورد بحث و تحلیل قرار داده ایم.