خروج از نُرم تشبیه در شعر سبک خراسانی

یکی از ویژگیهای تکرار شونده سبک خراسانی در حوزه بلاغت، محسوس بودن طرفین تشبیه است. این مسیله به حدی در این سبک رواج دارد که در واقع تبدیل به الگوی نُرم تشبیه در سبک خراسانی شده است؛ بنابراین خروج از این نُرم، از دو منظر سبک شناسی و ادبی دارای اهمیّت خواهد بود. از دیدگاه سبک شناسی به دلیل خلاف انتظار بودن و از منظر ادبی به دلیل آشنایی زدایی و ایجاد تنوّع در عنصر شکلی تشبیه. این پژوهش با تمرکز بر یکصد تشبیه نخست سیزده تن از شاعران مشهور این سبک، درصد خروج از نُرم را در هر یک از این شاعران به دست داده است. نتایج بررسی این جامعه آماری نشان میدهد میانگین خروج از نُرم تشبیه در این دوره، حدود نه درصد است. این درصد – با در نظر گرفتن برخی احتیاط ها- میتواند معیاری باشد برای بررسی سایر شاعران سبک خراسانی. افزون بر این بررسی سبک شناسانه و نتایج آن، بخشی از این پژوهش نیز به برخی مباحث نظری جدید در مورد مشبّه به عقلی و تقسیم بندی آن اختصاص یافته است.