گونه‌شناسی مفهومی و تحلیل سبک‌شناسی قطعات خاقانی

نظر بهسیر تطوّر شعر پارسی در سده ششم هجری از سادگی به تکلّفهای زبانی و ادبی از یکسو و غنای اندیشه و کلام خاقانی به عنوان یکی از شاعران صاحب سبک و شاخص این دوره از سوی دیگر، این پرسش کلیدی پیش می‌آید که آیا شعر خاقانی در قالبهای کمتر شناخته شده نظیر قطعه، به لحاظ ساختار و مضمون با سبک شخصی وی در سایر قالبهای شعری یکسان است یا خیر؟ ملاحظات علمی نشان میدهد که قالب قطعه در این عصر نخست با ظهور انوری و پس از وی خاقانی به اوج استقلال گونه‌ای رسید و به تدریج به صورت یک قالب هنری در شعر این دوره انعکاس یافت؛ به گونه‌ای که اگرچه زبان قطعه تا حدودی محاوره‌ای و غیر رسمی است ولی در قطعات خاقانی در پاره‌ای از موارد میتوان ردّپایی از تکلّف و صناعت را مشاهده نمود که در نوع خود کم‌سابقه است و به عبارتی سبک شخصی سرایندهبه شمار میرود؛ از این رو در پژوهش حاضر پس از بررسی دقیق 321 قطعه موجود در دیوان خاقانی (مطابق چاپ و تصحیح استاد سجادی) و دسته‌بندی موضوعی آنها به 14 گونه مفهومی، بر آن هستیم تا سیمایی کلی از محتوا و ساختار این قطعات را ارائه و تحلیل کنیم.