بازتاب مَثَل و تمثیل و کارکرد آن در هزار و یک شب

هزار و یک شب از جمله کتاب های افسانه ای ما و جهان اسلام در زمینۀادبیات شفاهی وعامیانه است که علاوه بر گسترۀ معنی و مضمون، تنوع بالای ماجرها، حوادث و شخصیت های متنوع و گوناگون، توصیفات زیبا و صنایع ادبی، تلفیق نظم و نثر و... یک منبع مهم، برای مَثَلها و اصطلاحات عامیانه ای است که در مراودات و مکالمات روزمرۀ آن دوران کاربرد داشته است. در این پژوهش، نگارنده در پی استخراج، دسته بندی، بررسی و تحلیل بسامد انواع مَثَل و تمثیل در این کتاب است. بدین منظور مَثَلها رااز دیدگاه های مختلفی چون؛ روایی و توصیفی بودن، محتوا و جهت گیری مَثَلها، مضمون و قهرمان تمثیلها، عربی و فارسی بودن مَثَلها، و تقسیم بندی مَثَل از دیدگاه استاد بهمنیار بررسی کرده و بسامد آنها از طریق نمودار نمایش داده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که 65 درصد تمثیلها از گونه توصیفی و حدود 72 درصد مَثَلها فارسی هستند، همچنین بیشتر جهت گیری مَثَلها از گونه توصیفی و هنجاری، بیشتر مَثَلهای کتاب از نوع منثور و تمثیل و قهرمان 71 درصد مَثَلهای تمثیلی از نوع انسان است.