شیوۀ خاص مولوی در بیان موضوع«غفلت ممدوح و مذموم» با استفاده از تمثیل و حکایت

مثنوی شاهکار عرفانی مولانا از معدود آثاری است که در عین دیرینگی، از بسیاری جوانب همچنان تازگی و طراوت خود را حفظ نموده است. یکی از جنبه‌های تازگی این اثر، استفاده از تمثیل و رمز در بیان مفاهیم عرفانی است. بعلاوه در میان آثار کهن، چشمگیرترین اثر ادبی که تمثیل در آن بسیاربه چشم مߌخورد مثنوی مولوی است. مولانا برای نزدیک کردن مطالب عرفانی به ذهن و فهم و ادراک شنوندگان و همچنین تبیین مقصود خود به تمثیل متوسل شده است و هرقدر که مسئله‌ای مبهمتر و پیچیده‌تر باشد بر تعداد تمثیلها میافزاید . باوجود این که مولوی در حکایات تمثیلی تحت تاثیر سبک و سیاق قصص قرآنی است اما در تمثیل دارای سبک شخصی است.در این تحقیق که به روش توصیفی- تحلیلی نوشته شده است، حکایات و تمثیلهای مربوط به موضوع «غفلت ممدوح و مذموم» و شیوۀ سمبل‌پردازی در این تمثیل‌ها بررسی میشود.نتایج تحقیق نشان میدهد که مولانا تنها از یک تمثیل برای بیان غفلت ممدوح استفاده کرده است اما تمثیلهای طیادی را برای توضیح غفلت مذموم به کار برده است. سمبلها و رمزهای غفلت در مثنوی خواب( برای غفلت ممدوح ومذموم)، چنگ، شب، پنبه، پرده و تخم هستند. مولانا علت غفلت آدمی را نفس، آرزو، دنیا و نعمتهای آن، گستاخی و نعمتهای خداوند میداند.