بررسی مبانی فکری سهروردی با تاثیر از مکتب هرمسی

در قلمرو فرهنگ و حکمت اسلامی، حوزۀ عرفان و تصوفاز ظرفیت ویژهای برخوردار بوده‌‌است. پیشینۀ این قلمرو از فرهنگ حکمی ‌ما هموارهمحل تلّاقی سنّتهای گوناگون به ویژۀ سنّتهای تاویلی و باطنی مشرق زمین بوده‌‌است وگویا بیشترین انعکاس سنّت هرمسی را باید در حکمت، عرفان و تصوف اسلا‌‌می ‌جستجوکرد. این پژوهش، یک مطالعۀ تطبیقی در زمینۀ آراء و عقایدحکمی- اشراقی سهروردی با اندیشه‌های هرمسی ‌‌است. آیین هرمسی یکی از قدیمیترینسنّتهای فکری در تاریخ تمدن بشری‌‌ بوده که به شیوه‌های گوناگون بر اندیشه‌هایفلسفی بعد از خود تاثیر گذاشته‌‌است. نگارنده در پاسخ به این پرسش که آیا سهروردیاز تفکر هرمسی تاثیر پذیرفته است، پس از مطالعۀ آثار سهروردی و نیز مکتوبات هرمسبه روش توصیفی-تحلیلی به این نتیجه دست یافت که شیخ اشراق، از جمله کسانی‌‌ است کهتاثیرپذیریش از مکتب هرمسی، بیش از آن‌‌ است که خود در آثارش بیان ‌‌میدارد. همچنینبنیان تفکرات اشراقی او در باب شناسایی پیر و ولی، اعتقاد به سلسله مراتب نوری،اعتقاد به برتری عقل اول، طباع تام، ‌‌استحاله و کیمیاگری و کشف و شهود، اسارت روحو ... با افکار و اندیشه های هرمس در یک مسیر قرار ‌‌میگیرد.