تحلیل زبانشناسانه استعاره مفهومی عشق در غزلیات امیرخسرو دهلوی

استعارۀ مفهومی از مقوله‌های بنیادی زبانشناسانه است.در نظریۀ شناختی، استعاره به عنوان پدیده ای در کلیت زبان، نه منحصراً، در زبان حضور جهت دهنده دارد. استعاره مفهومی تنها مقولهزبانی است که صرفاً مربوط به واژه ها نیست، بلکه از فرآیندهای تفکر انسان است. در استعارۀمفهومی یک حوزۀ مفهومی براساس حوزۀ مفهومی دیگر فهمیده میشود. استعاره، زبان را ازحدّ شگردی بلاغی به سطح وسیله ای برای اندیشه عمیق تر و شناخت والارسانده است. با توجه به این که امیرخسرودهلوی از شاخص های مهم در ادبیاتکلاسیک فارسی و هند محسوب میشود و با توجه به سهم او در توسعۀ غزل، این مقاله بهبررسی استعارۀ مفهومی عشق در غزلیات امیرخسرو دهلوی میپردازد. در ابتداگزارشی دقیق از زندگی امیرخسرودهلوی، تعریف غزل، استعاره مفهومی و در آخر،استعاره عشق را در غزلیات امیرخسرو دهلویارائه میدهد. چون استعاره مفهومی دارای دو حرکت از مبدا به مقصد، در دو جهت عمودی یاافقی است، پس استعاره ها را بر اساس انواع حرکت از مبدا به مقصد تقسیم میکنیم. سپس به تحلیل شناختیآن ها میپردازیم و در پایان به این نتیجه میرسیم که استعاره عشق، با مضمون هایی متفاوت در غزلیات امیرخسرو دهلوی به کار رفته است. امیرخسرو دهلوی از دوطریق، انتقال معنا و تغییر معنا، توانسته معناهای تازه ای به عشق بدهد ونمادی ویژه از آن بسازد و با دادن تعلیق در معنای واژه ها ،خواننده را در تداعیمعناهای بیشتر آزاد بگذارد.