روشهای تلفیق عبارتها و اشعار عربی با متن فارسی در تاریخ جهانگشا و نفثه المصدور

کتابهای نفثه المصدور شهاب الدین زیدری و تاریخ جهانگشای عطاملک جوینی از آثارتاریخی- ادبی ارزشمند قرن هفتم هجری قمری هستند. نویسندگان این دو اثر با شگردهای مختلفی از اشعار و عبارات عربی در لابلای نثر فارسی استفاده کرده‌اند. در این پژوهش ارتباط لفظی و معنوی عبارات عربی با نثر فارسی مورد بررسی قرار گرفت و اینکه عبارات عربی چه جایگاهی در کلام داشته و با چه شیوه ای با متن فارسی تلفیق یافته است؟ نتایج پژوهش به خوبی نمایان ساخت که عبارات عربی در دو کتاب نفثه المصدور و تاریخ جهانگشا از سویی میتوانند ارتباطی لفظی با متن فارسی برقرار کنند که این ارتباط به دوشکل نمایان است: نخست آنکه عبارات و اشعار عربی به عنوان قسمتی از کلام در جمله، جایگاه نحوی چون نهاد،مفعول،مسند،مضافٌ الیه،قید ، متمم و شبه جمله اخذ میکنند و دوم اینکه از حیث بلاغی با یکی از مقوله‌های بلاغت مانند: تشبیه، تمثیل،کنایه، ایهام،ایجاز ،مناظره و... جلوه‌گری میکنند و از سوی دیگر تضمینهای عربی به خوبی توانسته‌اند ارتباطی معنایی با نثر فارسی به روشهای مختلفی چون تتمیم،تاکید، تنظیر ،توصیف،ملخّص و حلّ معانی برقرار کنند.