بررسی کاربرد شناسی جملات پرسشی در غزلیات فخرالدین عراقی

متداولترین مقوله های دستوری مورد استفاده در زبانهای دنیا عبارتنداز: جمله های خبری، پرسشی، امری و تعجبی که بترتیب برای دادن خبر، طلب خبر، صدور فرمان و بیان شگفتی بکار میروند اما مطالعات زبانشناسی حاکی از آن است که در استفادة از زبان همیشه مقوله های دستوری و مقوله های معنایی منظوری جمله ها بر هم منطبق نیستند؛ بعبارتی دیگر، لزوما اینگونه نیست که هریک از این جملات برای منظور در نظر گرفته شده برای آنها بکار روند بلکه گاهی ممکن است هر یک از آنها با توجه به بافتی که در آن قرار میگیرند بر معانی و منظورهای دیگری نیز دلالت داشته باشند.اگرچه بلاغیون نقش های معنایی منظوری متعددی برای جمله های پرسشی برشمردهاند، نویسنده این مقاله بمنظور کشف نقشهای معنایی منظوری جملات پرسشی در غزلیات عراقی، حدود 487 بیت و مصراع دارای ساختار پرسشی را در 220 غزل عراقی ، مورد بررسی قرار داده است. نتیجه اینکه عراقی از 28 کارکرد معنایی منظوری جملات پرسشی،20مورد از آن را بکار برده است و بر اساس تحلیلهای آماری، پربسامدترین کارکردهای ثانوی بترتیب عبارتند از: «استفهام انکاری»، «تمنی و آرزو»، «عجز و ناتوانی»، «نهی» و «نفی» که این کارکردها با بافت و ساختار اشعار تغزلی هماهنگ و منطبق است