نگاهی تازه به سبک غزلسُرایی حافظ و طبقه بندی موضوعی غزلها

یکی از ویژگیهای ذاتی شعر حافظ، که در اغلب غزلهای دیوان به چشم میخورد، گسستگی و عدم پیوند صریح در ظاهر ابیات است؛ خصیصه ای که سبب شده است تا برخی حافظ پژوهان، رای بر استقلال ابیات، در غزلهای حافظانه صادر کنند. این در حالی است که بررسی دقیق و موشکافانه اشعار خواجه و کشف ارتباط درونی میان «لفظ» و «معنی» آنها، بیانگر پیوستگی و اتصال عمیق ابیات با یکدیگر است. مطالعه روابط بین اجزای متن و آشکار ساختن ضوابط و قواعد کلی حاکم بر «فرم» و «ساختار» غزلها، میتواند تا حد مطلوبی، فرضیه گسسته نمایی در شعر حافظ را ابطال نماید. مقاله حاضر، ضمن گونه شناسی و دسته بندی موضوعی 486 غزل دیوان - مطابق طبع و تصحیح استاد خانلری - و ارائه یازده طبقه مختلف از غزلها، بر آن است تا با بررسی و مقایسه سبک و ساختار دو گونه عاشقانه و ستایشی (مدحی)، نشان دهد هر کدام از گونه های غزل حافظ، با پیروی از الگویی خاص، که در ذهن شاعر نقش میبسته است، سروده شده اند؛ این الگوها، ضمن تفاوتهای عدیده با همدیگر، در ذات خود دارای اجزا و پاره های به هم پیوسته اند.