عبدی‌بیگ و شیوه شاعری او در مثنوی هفت اختر

زین‌العابدین عبدی‌بیگ نویدی شیرازی از جمله شاعران توانمند، پرکار و کمتر شناخته شدۀ عصر صفوی است که ضمن خدمت در دربار شاه طهماسب و عهده‌داری منصب استیفا، در مثنوی سرایی و تاریخ‌نگاری و نظیره‌پردازی بر آثار حکیم نظامی گنجوی از جایگاهی شایسته و قابل تامل برخوردار است. عبدی‌بیگ (921-988 ه.ق) در نیمه اول قرن دهم و دوران آغازین رشد و ترویج سبک هندی، سرودن شعر را آغاز نمود؛ ازین رو ویژگیهای کمال یافتۀ این سبک، چندان در شعر او دیده نمیشود و نظیره‌هایش به جهت تتبّع آثار استادان پیشین چون نظامی و امیر خسرو دهلوی، از سبکی حدّ واسط عراقی و هندی (سبک بینابین) برخوردار است. منظومه «هفت اختر» وی که در برابر هفت پیکر نظامی سروده شده، با وجود تاثیر پذیری و نازلتر بودن نسبت به شاهکار نظامی، به جهت تلاش شاعر در راستای نوآوری و خلق تصاویر و مضامین جدید، ترکیب‌سازیهای نو، تصرّف در حکایتها و روایت کوتاه و سریع آنها، از حوزه تقلید صرف دور میشود و ضمن برخورداری از شاخصهای دیگری چون پویایی و سلامت نسبی زبان، توصیفات دلنشین، نقد اجتماعی و اشارات حکمت‌آمیز در خور شناسایی و پژوهش ادب دوستان خواهد بود. مقالۀ حاضر، ضمن معرفی اجمالی عبدی‌بیگ شیرازی و هفت اختر وی به بررسی مولفه‌های سبکی برجسته آن از سه منظر زبانی، بلاغی و فکری میپردازد و به تبیین جایگاه عبدی‌بیگ از نظرگاه هنر شاعری میکوشد