مدل ساختاری- تفسیری عوامل موثر بر رفتار خرید سبز (خرید محصولات دوستدار محیط ‌‌زیست)

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی و تحلیل رفتار خرید سبز در بین دوستداران و فعالان عرصه محیط‌زیست و در عین حال بررسی یک مدل مفهومی- تحلیلی توسعه یافته از عوامل موثر بر رفتار خرید سبز در بین این قشر از مصرف‌‌کنندگان می‌‌باشد. روش‌‌شناسی تحقیق ترکیبی می‌‌باشد که در بخش کیفی به منظور شناسایی عوامل موثر بر رفتار خرید سبز پیشینه تحقیق و مبانی نظری مرتبط با موضوع بررسی و مرور شد و از این طریق مهمترین مولفه‌‌های تاثیرگذار بر رفتار خرید سبز شناسایی شد و بخش کمی نیز از طریق تشکیل ماتریس خود تعاملی ساختاری به دنبال طراحی الگوی ساختاری-تفسیری است که در این بین تعداد 20 نفر از فعالان و خبرگان عرصه محیط‌زیست انتخاب و در نهایت جمع‌‌آوری اطلاعات از طریق پرسش‌‌نامه محقق ساخته صورت گرفت. بنابراین، پژوهش حاضر از طریق تحلیل ساختاری- تفسیری و تحلیل میک مک به دنبال طراحی الگویی مبتنی بر دسته‌‌بندی و تفکیک عوامل موثر بر رفتار خرید سبز می‌‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌‌دهد که متغیرها در چهار سطح قرار گرفتند. در بالاترین سطح یعنی سطح چهارم متغیرهایی چون نگرانی‌‌های محیط‌‌زیستی، تعهدات مذهبی و قیمت محصول قرار دارند، به عبارتی این مولفه‌‌ها به عنوان ارکان غایی عوامل موثر بر رفتار خرید سبز شناسایی شدند که بر سایر عوامل و سطوح پایین تاثیر می‌‌گذارند. نتایج حاصل از تحلیل میک مک نشان داد متغیرها در سه گروه متغیرهای مستقل یا کلیدی (تاثیرگذار)، ارتباطی (پیوندی) و وابسته (تاثیرپذیر) قرار گرفتند و هیچ متغیری در گروه متغیرهای خودگردان قرار نگرفت. در نهایت پیشنهاد می‌‌شود که دولت‌‌ها، سیاست‌‌گزاران محیط‌‌زیست و شرکت‌‌های تجاری از طریق راه‌‌اندازی کمپین‌‌های تبلیغاتی، مردمی و تقویت آموزه‌‌های دینی در زمینه رفتار خرید سبز، حس مسئولیت‌‌پذیری، نوع‌‌دوستی و وطن‌‌دوستی را در بین آحاد مردم ارتقا دهند و از این طریق با صرفه‌‌جویی در منابع، حفاظت از محیط‌‌زیست و پایداری محیطی منافع نسل‌‌های آتی را تامین کنند.

structural-interpretive model of factors affecting green purchasing behavior (purchasing environmental friendly products)

the main goal of the current research is to investigate and analyze the behavior of green purchases among environmentalists and activists, and at the same time to investigate a developed conceptual-analytical model of the factors affecting the behavior of green purchases among this group of consumers. the methodology of the research is a combination that in the qualitative section, in order to identify the factors influencing green purchasing behavior, the research background and theoretical foundations related to the topic were examined and reviewed, and in this way, the most important components influencing green purchasing behavior were identified, and the quantitative section also seeks to design a structural-interpretive model through the formation of a structural self-interaction matrix, in which 20 environmental activists and experts were selected and finally, information was collected through a researcher-made questionnaire. therefore, the present research, through structural-interpretive analysis and mix-and-match analysis, seeks to design a model based on the classification and separation of factors affecting green purchasing behavior. the results of the research show that the variables were placed in four levels. at the highest level, i.e., the fourth level, there are variables such as environmental concerns, religious commitments and product price, in other words, these components were identified as the final elements of factors affecting green purchasing behavior, which affect other factors and lower levels. the results of mick mac analysis showed that the variables were placed in three groups of independent or key variables (influencing), communication (link) and dependent (influence able), and no variable was placed in the group of autonomous variables. finally, it is suggested that governments, environmental policy makers and commercial companies, through launching public advertising campaigns and strengthening religious teachings in the field of green shopping behavior, sense of responsibility, to promote altruism and patriotism among the people and in this way, by saving resources, protecting the environment and environmental sustainability, provide the benefits of the future generations