پیشنهاد سازوکار قانونی مناسب برای اجرای رویکرد اکوسیستمی در تالاب‌ها مطالعه موردی: تالاب انزلی

هر چند به نظر می‌رسد وجود قوانین حفاظت از تالاب‌ها باید از تخریب و آلودگی غیرقابل جبران آنها پیشگیری نماید، اما عدم پیش بینی مکانیزم و ضمانت اجرایی موثر باعث شده تا در عمل لزوماً اینگونه نباشد. رهیافت کنوانسیون تنوع‌زیستی در این زمینه رویکرد اکوسیستمی است. علیرغم تاکیدهای مکرر قوانین داخلی بر این رویکرد، تاکنون توفیق چندانی در اجرای آن شاهد نیستیم. هدف این پژوهش بررسی انطباق قوانین موضوعه با اصول رویکرد اکوسیستمی و یافتن سازوکار مناسب برای تحقق عملی این رویکرد در مدیریت تالاب‌ها ست. در این پژوهش با مطالعه موردی در تالاب انزلی ابتدا تاریخچه و پیشینه قوانین و مقررات در موضوع رویکرد اکوسیستمی و روند اجرای آن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. سپس با کاوش در نتایج مطالعات پیشین و تجربیات موفق جهانی در اجرای رویکرد اکوسیستمی، سازوکار اجرایی مناسب برای تحقق این رویکرد مورد شناسایی واقع شد. روش تحقیق، روش تحلیلی-محتوایی و نتایج حاصل از آن با بهره‌گیری از روش دلفی، با یک جامعه 24 نفره مسلط به موضوع که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند، به بحث و نظرسنجی گذاشته شد. نتیجه مطالعات نشان داد که قوانین و مقررات ناظر بر مدیریت تالاب‌های کشور نه تنها متضمن اجرای رویکرد اکوسیستمی نیستند بلکه در تعارض شدید با اصول این رویکرد هستند. همچنین نتایج مستخرج از مطالعات پیشین در تجمیع با نتایج حاصل از مشورت با خبرگان به روش دلفی حکایت دارد؛ «مکانیزم پرداخت بهاء خدمات اکوسیستمی» چنانچه از پشتوانه قانونی لازم برخوردار شود مناسبترین سازوکار برای اجرای رویکرد اکوسیستمی خواهد بود.

proposing an appropriate legal mechanism to implement the ecosystem approach in wetlands case study: anzali wetland

although it seems that the existence of wetland protection laws should prevent their irreparable damage and pollution, but the lack of an effective enforcement mechanism has made this not necessarily the case in practice. the biodiversity convention approach in this area is an ecosystem approach. despite repeated emphasis on this approach in domestic laws, we are not witnessing its’ successful implementation. the purpose of this study is to investigate the compliance of the relevant laws with the principles of the ecosystem approach and to find an appropriate mechanism for the practical realization of this approach in wetlands management particularly in anzali wetland. in this study, the history and background of laws and regulations on the ecosystem approach and its implementation process were firstly analyzed. then, by exploring the results of previous studies and successful global experiences, an appropriate legal mechanism for the realization of this approach was identified. the research method is content-analysis. the results were discussed and surveyed using a delphi method within a dominant group of 24 people who were selected by purposive sampling method. the results showed that the laws and regulations governing the management of the country’s wetlands not only do not guarantee the implementation of the ecosystem approach, but are in sharp conflict with its’ principles. also, the results obtained from previous studies in aggregation with the results of consultation with experts showed that the &ecosystem service payment mechanism& can be the most appropriate mechanism for implementing the ecosystem approach if supported by required regulations.