بررسی نقش فرهنگ بوم‌شناختی در افزایش توانمندی حفاظت از محیط‌زیست جامعه روستایی (مطالعه موردی: روستاهای استان مازندران)

مساله مسئولیت‌پذیری اجتماعی برای حفظ محیط‌زیست در تمام سطوح و اقشار جامعه، موضوعی است که در بند 14 سیاست کلی محیط‌زیست جمهوری اسلامی ایران به صراحت مورد تاکید قرار گرفته است و روستاییان نیز به عنوان عمده استفاده‌کنندگان از منابع محیطی، مستثنی از این امر نیستند. هدف از انجام تحقیق، بررسی نقش فرهنگ بوم‌شناختی در افزایش توانمندی حفاظت از محیط‌زیست در جامعه روستایی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر پیمایش است. با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای30 روستا و حجم نمونه به تعداد 500 تعیین شدند. داده‌های مورد نیاز تحقیق از طریق ابزار پرسشنامه جمع‌آوری شده است. طبق یافته‌ها، میزان توانمندی جامعه روستایی در حفاظت از محیط‌زیست در سطح متوسط قرار داشت. تحلیل رگرسیون حاکی از آن است که آگاهی از شدت خطر و ارزش‌های محیط‌زیستی بیشترین تاثیر را روی خرده مولفه‌های توانمندی حفاظت یعنی خودکارآمدی و اثربخشی داشته‌اند. در حالی که در خرده مولفه‌ی هزینه‌های اقدام علاوه براین دو متغیر، باورهای دینی نیز تاثیر داشته است. مدل گام به گام در تحلیل رگرسیون نشان داد که در بین مولفه‌های فرهنگ بوم‌شناختی، آگاهی از شدت خطر بیشترین تاثیر را روی توانمندی حفاظت جامعه روستایی داشته است. مدل سازی ساختاری نیز تاثیر فرهنگ بوم‌شناختی بر توانمندی حفاظت از محیط‌زیست روستا را تایید کرده است.

a study of the role of ecological culture in increasing the ability of environmental protection of rural community (case study: villages of mazandaran province)

the issue of social responsibility for the protection of the environment at all levels and segments of society is an issue that is explicitly emphasized in paragraph 14 of the general environmental policy of the islamic republic of iran. and the villagers, as the main users of environmental resources, are no exception. the research method in the present study is survey. using multistage cluster sampling method selected 30 villages and sample size were determined 384 people. the data required for the research were collected through a questionnaire tool. according to the findings, the rural community’s ability to protect the environment was moderate. regression analysis suggests that awareness of the severity of environmental hazards and environmental values has had the greatest impact on the components of protection capability, namely selfefficacy and efficiency. while in addition to these two variables, religious beliefs have also influenced the component of action costs. the stepbystep model in regression analysis showed that among the components of ecological culture, awareness of the severity of the risk had the greatest impact on the ability to protect the rural community. structural modeling has also confirmed the impact of ecological culture on the village’s environmental protection capacity.