تعیین‌کننده‌های اقتصادی و جمعیتی پایداری شاخص عملکرد محیط‌زیست مطالعه موردی: کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا

شاخص عملکرد محیط‌زیست، بر اساس 22 شاخص محیط‌‌زیستی ازجمله منابع آب، آلودگی هوا، تنوع زیستی و تغییرات آب و هوایی محاسبه می‌گردد. این شاخص عملکرد سیاست‌ها و برنامه‌های کشورها در زمینه کاهش معضلات محیط زیستی، حفاظت از محیط‌زیست و مدیریت منابع طبیعی را موردسنجش و ارزیابی کمی قرار می‌دهد. به همین دلیل شناسایی وضعیت زیر ابعاد، واکاوی علل نوسانات و شناسایی عوامل تعیین‌کننده پایداری شاخص عملکرد محیط‌زیست از اهداف این مقاله است. داده‌های شاخص عملکرد محیط‌زیست از وب‌سایت دانشگاه ییل آمریکا و متغیرهای کلان اقتصادی و جمعیتی نیز از داده‌های بانک جهانی (2010 تا 2018) تهیه‌شده‌اند. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل پیشینه واقعه استفاده‌شده است. نتایج نشان داد که احتمال پایداری شاخص عملکرد محیط‌زیست در کشورهای موردمطالعه 0/45 است. همچنین پس از تعدیل سایر متغیرها، پایداری شاخص عملکرد محیط‌زیست با متغیر امید زندگی در بدو تولد رابطه مثبت و با متغیرهای میزان شهرنشینی و میزان رشد جمعیت رابطه منفی دارد. به‌این‌ترتیب، در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا تاثیرگذاری متغیرهای جمعیتی از متغیرهای اقتصادی بیشتر است که لزوم تاکید ویژه سیاست‌گذاران بر عوامل جمعیتی در طراحی و اعمال سیاست‌های معطوف به پایداری شاخص عملکرد محیط‌زیست را نشان می‌دهد.

economic and demographic determinants of sustainability of the environmental performance index: case study of middle east and north africa

environmental performance index (epi) is calculated based on 22 environmental indicators such as water resources, air pollution, biodiversity and climate change. the index quantitatively measures and evaluates the performance of policies and programs of countries aimed at reducing environmental issues as well as protecting and managing the environment and natural resources. this paper aims at examining the status of the epi’s dimensions, exploring the causes of its fluctuations and identifying the determinants of its sustainability. the paper uses secondary data. the epi has been derived from the yale university’s website and the macroeconomic and demographic variables have been extracted from the world bank’s website for the period 2010 to 2018. the data have been analyzed using the event history analysis. the findings suggest that the probability of the sustainability of the epi is o.45 in the countries under study. further, after adjusting for other variables, the epi has a positive relationship with life expectancy at birth and a negative relationship with variables such as urbanization and population growth rates. moreover, the impact of demographic variables is greater than economic variables in middle east and north africa, which highlights the need for policymakers to focus on demographic factors when designing and implementing polices aimed at the sustainability of the epi.