ارزیابی توان توسعه شهری با رویکرد‌‌ تصمیم‌‌گیری چندمعیاره (مطالعه موردی: شهر قائن)

یکی از مشکلات عمده در برنامه‌‌ریزی شهری با توجه به رشد جمعیت و کمبود مکان‌‌های مناسب برای رشد شهری، تعیین اراضی مناسب برای گسترش فیزیکی شهر است. شهر قائن مرکز اداری سیاسی شهرستان قائنات در استان خراسان جنوبی از نظر اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و صنعتی در حال توسعه می‌‌باشد و از آنجایی که استفاده از سرزمین بدون در نظر گرفتن پتانسیل‌‌های اکولوژیک، علاوه بر تخریب محیط زیست، آنرا از توسعه پایدار نیز دور می‌‌کند بنابراین، تعیین قابلیت‌‌های اکولوژیک شهر به منظور توسعه شهری آن ضروری است. این پژوهش با هدف تعیین مکان‌‌های مناسب جهت توسعه شهری، در شهر قائن، انجام گرفت. بدین منظور از میان روش‌‌های تصمیم‌‌گیری چندمعیاری (mcdm)، روش ترکیب‌‌خطی‌‌وزن‌‌دار به دلیل امکان استانداردسازی نقشه‌‌های معیار و اختصاص وزن‌‌های متفاوت به آنها، انتخاب و در سامانه اطلاعات جغرافیایی بر پایه مشاهدات محیط طبیعی (6 معیار)، توان اکولوژیکی شهر مذکور در محدوده حریم نهایی شهر و اراضی پیرامونی آن ارزیابی شد. نتایج حاکی از آن است که از مجموع 12/225 کیلومتر مربع مساحت محدوده مورد مطالعه، 21/50 کیلومتر مربع جهت توسعه شهری از تناسب زیادی برخوردار است و 26/7 کیلومتر مربع تناسب متوسط و 95/1 کیلومتر مربع تناسب کمی جهت توسعه شهری دارند و مساحت 7/165 کیلومتر مربع برای توسعه شهر قائن نامناسب ارزیابی شد و قابلیت توسعه شهری را ندارد. در حال حاضر، پراکنش فضایی مراکز جمعیتی شهر بیشتر در کاربری تناسب زیاد قرار دارد که به دلیل دارا بودن اراضی با شیب مناسب و شرایط خوب خاک‌‌شناسی و زمین‌‌شناسی ظرفیت بسیار خوبی برای توسعه و جمعیت‌‌پذیری دارد.

Evaluation of Urban Development Capability With Multi Criteria Decision Making Approach (Case Study: Qaen City)

Qaen City is the administrative and political center of Qaenat County in south Khorasan province. Since the use of land is without consideration of ecological potential in addition to environmental degradation, it will also be diverted from sustainable development. Therefore, it is necessary to determine the ecological capabilities of the city for its urban development. This research was conducted with the aim of determining suitable locations for urban development in the Qaen City, South Khorasan Province. For this purpose, using multicriteria decision making methods (MCDM), the weighted linear combination method was chosen due to the possibility of standardization and assigning different weights to the criteria and in geographic information system based on observations of the natural environment (6 criteria), city ecological potential was evaluated within the limits of the city’s final privacy. The results indicate that From a total of 225.12 square kilometers, the area of study area, 50.21 square kilometers is suitable for urban development And 7.26 square kilometers of moderate proportion and 1.95 square kilometers have a small proportion of urban development And an area of 165/7 square kilometers was considered inappropriate for the development of the Qaen City, and has no urban development capability.