تجزیه و تحلیل عوامل موثر بر تولید فضای شهری فرهنگ‌محور (نمونه موردی: شهر شیراز)

‌‌‌‌امروزه فرهنگ به‌‌عنوان یکی‌‌از سرمایه‌‌های شهری قلمداد می‌‌شود و تولید فضاهای شهری با‌‌ کیفیت بر ‌‌مبنای زیرساخت‌‌های فرهنگی چالشی برای شهرهای بزرگ است. هدف این تحقیق آگاهی از پیوند اخلاقیات و فرهنگ با «‌‌کیفیت فضا» و ارایه راهکارهایی برای دستیابی به فضای آگاهی‌‌بخش با مطالعه شهر شیراز است. روش پژوهش در بعد نظری، کیفی و برگرفته از تحلیل‌‌گفتمان و در بعد عملی، کمی و با‌‌ استفاده از روش تحلیل عاملی توسط نرم‌‌افزار ‌‌spss است. نوع نگاه به فضای شهری موردنظر، دیدگاه متفکرین مکتب نئومارکسیست، به‌‌ویژه هنری لفور است که بر مفهوم «تولید فضا و به‌‌تبع آن تولید فرهنگ» پافشاری، و تولید «‌‌فضای شهری» را در متن «فضای جهانی، آگاهی تاریخی جوامع و بعد وجودی افراد یک سرزمین» تبیین می‌‌کند. پس از مشخص شدن متغیرهای موثر در تولید و احیای فضای شهری فرهنگ‌‌محور با تکیه بر ‌‌مبنای نظری و تحلیل گفتمان، نسبت ‌‌به مصاحبه و ارزیابی آنها در شهر شیراز اقدام شد. در ‌‌واقع جهت بررسی اثرات فضای شهری بر فرهنگ افراد، نسبت به بررسی شاخص‌‌های موردنظر در سطح شهر شیراز و محلات آن اقدام شد. نتایج حاکی از آن دارد که با ‌‌توجه به نبود سیاست‌‌های شهری مناسب در حوزه برنامه‌‌ریزی، فضاهای شهری شیراز به‌‌سود رانت‌‌خواران به‌‌خصوص در شیوه توزیع مسکن متعین شده و فضاهای این شهر از هدف کلان تنظیم سیاست‌‌های فرهنگ‌‌محور خود به دور مانده‌‌اند. بنابراین، براساس نتایج روش تحلیل عاملی باید نسبت ‌‌به تغییراتی به ترتیب اولویت در حوزه ساختار اقتصادی شهرها، ساختار اجتماعی، کیفیت محیط و منابع و برند‌‌شهری اقدام نمود. در ‌‌انتها نیز قالب مدل‌‌مفهومی تولید فضای شهری فرهنگ‌‌محور در شهر شیراز تبیین شده ‌‌است.

Analysis of Effective Factors on Culture Oriented Urban Space (Case of Shiraz)

Culture has been considered as one of the urban capital, and cities have faced with challenges in production of the highquality places based on cultural infrastructures. The main purpose of this research was to recognize the morality and culture combination with space and giving solutions to attain informative space regarding Shiraz city. The research methods in theoretical aspect, was qualitative based on “Discourse Analysis” and in practical aspect, was quantitative based on “Factor Analysis” by statistical package for social science “SPSS” software. In theoretical framework, the researcher studied on “NeoMarxism” theorists specially “Henri Lefebvre” who emphasized on the “production of space and the subsequent production of culture” that are produced and reproduced through “global space, historical awareness of communities and dimensions of human existence in a land”. Data gathering and evaluation of variables affecting on production of cultureled space in Shiraz city was carried on After recognizing variables according to theoretical framework and discourse analysis. Actually to study the effect of urban spaces on citizen’s culture, research variables was evaluated in the neighborhood of Shiraz city. Results showed that, in Shiraz city, urban spaces were distributed in favor of rentiers Specially, in the distribution of housing areas, cause of the lack of appropriate urban policies in urban planning. According to factor analysis for the production of cultureled urban spaces in Shiraz city, economic structure, social structure, environmental quality, resource and city branding are four main factors in prior, finally the research conceptual framework was proposed.