بررسی کانی شناسی و ژئوشیمی طوفان‌‌های گرد و غبار در استان خوزستان (مطالعه موردی: شهرستان دزفول)

گرد و غبار یکی از مهم‌‌ترین منابع آلاینده هوا در شهرستان دزفول است. با توجه به عدم شناخت کافی از ‌ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی ذرات تشکیل دهنده گرد و غبار در این ناحیه، لزوم انجام یک مطالعه جامع و سیستماتیک بر روی این پدیده کاملا احساس می‌شود. امروزه علاوه بر تعیین شاخص‌‌های ژئوشیمیایی ذرات گرد و غبار به منظور تعیین منشا احتمالی ذرات، بررسی ‌ویژگی‌های محیط‌زیستی عناصر اصلی و ردیاب موجود در این ذرات و نقش آن‌‌ها در آلودگی محیط‌زیستی نیز حایز اهمیت است. بنابراین، هدف از این تحقیق بررسی ‌ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی، توزیع اندازه و شکل ذرات گرد و غبار بر فراز شهرستان دزفول و شناسایی منابع طوفان‌‌های گرد و غبار است. نتایج حاصل از مطالعه‌های xrd و sem نشان می‌دهد که کانی‌‌های اصلی موجود در گرد و غبار خوزستان، کانی‌‌های کربناته (کلسیت) و سیلیکاته (کوارتز) هستند. نتایج آنالیز icpoes نمونه‌های گرد و غبار موجود در این شهرستان نشان می‌‌دهد که میزان فلزات سنگین مانند روی، مس، سرب، کروم، نیکل در این نمونه‌‌ها بیشتر از میزان طبیعی است. همچنین بررسی تغییرات سالیانه و فصلی پارامترهای هواشناسی و ارتباط آن‌‌ها با رخداد طوفان‌‌های گرد و غبار بیانگر تطابق ما بین رخداد روزهای همراه با گرد و غبار و درجه حرارت و میزان بارش در فصل تابستان است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد، منشا احتمالی این ذرات از کشورهای همسایه در جنوب غرب ایران و همچنین بخش‌‌های مرکزی و غرب استان خوزستان است.

Study of Mineralogy and Geochemistry of Dust Storms in the Khuzestan Province (Case Study of Dezful City)

Dust is one of the most important sources of air pollution in Dezful city. Due to no enough research and study on physical and chemical characteristics of dust storm in this area, providing a systematic investigation is necessary. In addition of geochemistry of particles Geo Environmental characteristics of major and trace elements in these particles and their role in environmental pollution is very important. Therefore, the aim of this study was to investigate the physicochemical properties, size distribution and shape of the falling mineral dusts over Dezful and to identify their origins. The results of XRD studies show that carbonate (Calcite) and silicate (Quartz) minerals are the main minerals in dust of Dezful city. Results of ICPOES analysis of the dust samples show that the heavy metal concentration such as Zn, Cu, Pb, Cr and Ni are above the natural concentrations. The study of the annual and seasonal changes in meteorological parameters associated with the occurrence of dust storms indicated an agreement between the occurrence of dusty days, temperature and rainfall in summer. The results of this study showed that the likely origin of these particles is of neighboring countries in the south west of Iran and central and western parts of the Khuzestan province.