سنجش تاب‌آوری و توان اکولوژی شهری در برابر زلزله با تاکید بر مولفه‌های محیطی (نمونه موردی: منطقه یک شهرداری تهران)

افزایش جمعیت و رشد روزافزون شهرنشینی منجر به رشد و گسترش شهرها در مکان‌های نامساعد بدون توجه به پارامترهای طبیعی و بوم‌شناختی شده است. روند توسعه فیزیکی بدون برنامه، آسیب‌پذیری شهرها در برابر مخاطرات محیطی را تشدید کرده است که هدایت آگاهانه و برنامه‌ریزی اصولی در جهت ایجاد پایداری محیطی را می‌طلبد.از این‌رو پژوهش حاضر درصدد است تا با استفاده از مدل anp در رویکردی تلفیقی با gis، میزان تاب‌آوری و توان اکولوژی منطقه یک شهر تهران در برابر زلزله را در ارتباط با 8 معیار اصلی (شیب، جهت‌های شیب، سازندهای زمین‌شناسی، نوع گسل، فاصله از بستر رودخانه‌ها، فاصله از مسیر قنات‌ها، کاربری اراضی و فاصله از اراضی ناپایدار به لحاظ شهرسازی) و 38 زیرمعیار ارزیابی نماید. روش این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی با هدف کاربردی است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که 27.28 درصد از سطح منطقه (946.63 هکتار) از تاب‌آوری خیلی زیاد، 10.86 درصد (376.97 هکتار) از تاب‌آوری زیادی، 23.46 درصد (813.88 هکتار) از تاب‌آوری متوسط، 25.03 درصد (868.60 هکتار) از تاب‌آوری کم و 13.34 درصد (463.00 هکتار) از تاب‌آوری خیلی کم در برابر زلزله برخوردار می‌باشد. به‌طورکلی می‌توان گفت نواحی شهرداری که در غرب منطقه یک شهرداری تهران واقع شده‌اند نسبت به دیگر نواحی منطقه از تاب‌آوری و توان اکولوژی کمتری در برابر زلزله برخوردار می‌باشند.

Resilience Evaluation and Urban Ecological Power Against Earthquake with Emphasis on Environmental Components (Case Study: Tehran Municipality District 1)

Increasing population and growing urbanization have led to the growth and expansion of cities in uncertain locations, regardless of natural and biological parameters. The process of unplanned physical development has aggravated the vulnerability of cities to environmental hazards, which requires informed guidance and basic planning for environmental sustainability. Therefore, the present study intends to use the ANP model in a synthetic approach with GIS to evaluate the resilience rate and ecological power of a district of Tehran against earthquakes in relation to the eight main criteria (slope, gradient direction, geological structures, fault type, distance From the bed of the rivers, the distance from the aqueducts, land use and distance from unsustainable areas in terms of urbanization) and 38 subcriteria. The method of this research is descriptiveanalytic with an objective purpose. The results of this study showed that 27.28% of the area (946.63 Hectares) has a very high resilience, 10.86% (376.97 hectares) has a high resilience, 23.46% (813.88 hectares) has a moderate resilience, 25.03% (868.60 hectares) has a low resilience and 13.34% (463.00 hectares) has a very low resilience against earthquake. In general, municipality districts located in the west of Tehran’s municipality district 1 are less tolerable and less ecological power to earthquakes than other areas of the district.