برآورد مکانی ارزش اقتصادی کارکردهای حفاظت خاک و آب در جنگل های زاگرس (مطالعه موردی حوزه سروآباد استان کردستان)

رایگان پنداشتن خدمات اکوسیستم‌های جنگلی و نبود آگاهی علمی از ابعاد کمی و کیفی ارزش اقتصادی این خدمات یکی از مهمترین علل تخریب جنگل‌ها به شمار می‌رود. با توجه به تفاوت‌های بی‌شمار در خصوصیات اکولوژیک سرزمین در حوزه زاگرس، در این پژوهش با استفاده از الگوی ارزش‌گذاری مکانی، خدمات حفاظت خاک و آب به عنوان مهمترین کارکردهای حفاظتی جنگل‌های زاگرس، در حوزه سروآباد استان کردستان مورد ارزش‌گذاری اقتصادی واقع شدند. در این پژوهش برای برآورد ارزش حفاظت خاک مقدار فرسایش در واحد‌های مختلف با استفاده از روش پسیاک اصلاح شده برآورد و با به کارگیری رویکرد هزینه فرصت ارزش‌گذاری شد. برای برآورد ارزش اقتصادی کارکرد حفاظت و تنظیم آب نیز واحدهای همگن هیدرولوژیک تفکیک و نقشه‌سازی شدند و مقدار رواناب در هر واحد با استفاده از روش جاستین برآورد شد. با در نظر گرفتن سناریوهای کاهش یا حذف پوشش جنگلی، نفوذ آب ناشی از بارندگی‌های سالانه در حوزه جنگلی کمی‌سازی شد. کارکرد حفاظت آب با استفاده از رویکرد هزینه جایگزینی ارزش‌گذاری شد. نتایج حاکی از ارزش میانگین سالانه‌ای معادل 27002.82 ریال در هر هکتار از اراضی جنگلی منطقه برای خدمات جلوگیری از دست رفتن اراضی و کنترل رسوبات و ارزش میانگین معادل 790000 ریال در هر هکتار جنگل در سال برای کارکرد حفاظت آب در حوزه سروآباد است. تفاوت‌های اکولوژیکی و ساختاری در منطقه مطالعاتی سبب تفاوت ارزش از محلی به محل دیگر، در منطقه مطالعاتی شد. این تفاوت، لزوم عدم انجام برآوردهای میانگین و انجام ارزش‌گذاری مکانی در اکوسیستم‌های غیر‌همگن چون جنگل‌های زاگرس را نشان می‌دهد.