تغییرات تنوع و ترکیب گونه‌های گیاهی تحت تاثیر چرای دام در مراتع حوزه توف‌سفید

در این مقاله تاثیر شدت چرای دام بر تنوع گونه‌های گیاهی و فرم‌های رویشی در مراتع حوزه آبخیز توف‌سفید واقع در 85 کیلومتری شمال غرب شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری مورد مطالعه قرار گرفته تا از این طریق بتوان مدیریت مناسبی بر آن حوزه اعمال کرد. بدین‌منظور، سه محدوده با مدیریت چرایی متفاوت (قرق، چرای سبک تا متوسط و چرای سنگین) در نظر گرفته شده و در هر محدوده، نمونه‌برداری از پوشش گیاهی درون پلات‌های 4 متر مربعی در امتداد سه ترانسکت 300 متری به روش تصادفی سیستماتیک انجام پذیرفت. شاخص‌های تنوع شانون و سیمپسون و غنای گونه‌ای (میانگین تعداد گونه در پلات) در هر مدیریت چرایی محاسبه شده و با استفاده از تجزیه واریانس یک‌طرفه مقایسه شدند. انواع فرم‌های رویشی (بوته‌ای، گندمی و پهن‌برگ علفی) نیز در هر تیمار چرایی از طریق تجزیه واریانس مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ارزش عددی برای شاخص‌های تنوع و غنای گونه‌ای در محدوده قرق (غنای گونه‌ای: 14.4، شاخص شانون: 2.244 و شاخص سیمپسون: 0.865) بیشتر از چرای سبک (غنای گونه‌ای: 9.09، شاخص شانون: 1.377 و شاخص سیمپسون: 0.617) و چرای سنگین (غنای گونه‌ای: 10.10، شاخص شانون: 1.536 و شاخص سیمپسون: 0.652) است. همچنین از نظر فرم رویشی در بین مناطق با مدیریت‌های چرای متفاوت، اختلاف معنی‌داری وجود دارد که این اختلاف در مورد گندمیان در مقایسه با سایر فرم‌های رویشی کمتر است. با توجه به این که کلید پایداری اکوسیستم‌ها تنوع گونه‌ای است، می‌توان انتظار داشت که کاهش تنوع گونه‌ای سبب کاهش پایداری اکوسیستم شود.